Serwis używa plików cookies, aby mógł lepiej spełniać Państwa oczekiwania. Podczas korzystania z serwisu pliki te są zapisywane w pamięci urządzenia. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki. Więcej o plikach cookies możesz przeczytać tutaj.

Autorzy więcej

Bohaterowie Rzeczypospolitej. Generał Anders

GENERAŁ WŁADYSŁAW ANDERS ROCZNICA ŚMIERCI. Zmarł 12 maja 1970 r w 26 rocznicę Bitwy pod Monte Cassino. ,,Pochowajcie mnie na Monte Cassino, wśród moich żołnierzy" To była ostatnia wola gen. Andersa. Uważał że ,,Wspólnie przelana krew wytwarza najsilniejsze więzy". Zwycięstwo pod Monte Cassino było zwieńczeniem epopei jego żołnierzy, którzy wyszli z ,,nieludzkiej ziemi". Zgodnie z ostatnią wolą, został pochowany na cmentarzu żołnierzy polskich na Monte Cassino.

Bohaterowie Rzeczypospolitej. Generał Anders
źródło: Domena publiczna

Jeden z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych, zwycięzca spod Monte Cassino i Ankony, po zakończeniu ll wojny światowej został przez polskich komunistów pozbawiony obywatelstwa. Zamieszkał w Londynie i tam wiele lat działał w emigracyjnych władzach polskich na uchodźstwie.
                                                                                  
GENERAŁ WŁADYSŁAW ANDERS Generał broni. Polski żołnierz i polityk, generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, dowódca Armii Polskiej w ZSRR i 2 Korpusu Polskiego. Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, następca prezydenta RP na uchodźstwie w latach 1950–1954, w 1954 mianowany przez władze emigracyjne generałem broni.                                                                  
                                                                                                                      
Urodził się 11 sierpnia 1892 r. w Błoniu koło Kutna w rodzinie ziemiańskiej. Jego ojciec Albert pracował jako agronom i zarządca dóbr ziemskich, matka Elżbieta zajmowała się domem i piątką dzieci. Rodzina wywodziła się z Inflant, a rodzice byli wyznania ewangelickiego.

Ukończył gimnazjum i szkołę średnią w Warszawie. W wieku 18 lat otrzymał powołanie do armii rosyjskiej, był słuchaczem kawaleryjskiej szkoły oficerów rezerwy. Później studiował na politechnice w Rydze.
  
Podczas I wojny światowej dowodził szwadronem jazdy w armii rosyjskiej, był trzykrotnie ranny. Otrzymał za odwagę najwyższe rosyjskie odznaczenie wojskowe - Krzyż Świętego Jerzego.  1917 r odbył kurs Akademii Sztabu Generalnego w Piotrogrodzie, po którym mianowano go szefem sztabu jednej z dywizji piechoty.                                                                                                                Po rewolucji lutowej, w lipcu 1917 r. Anders wstąpił do utworzonego na terenie Rosji I Korpusu Polskiego, dowodzonego przez gen. Józefa Dowbora - Muśnickiego. 

Brał udział w formowaniu 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, w którym został dowódcą szwadronu. Następnie pełnił obowiązki szefa sztabu w 1. Dywizji Strzelców I Korpusu Polskiego na Wschodzie. Po rozbrojeniu Korpusu przez Niemców w maju 1918 r. przedostał się do kraju i zgłosił do Wojska Polskiego.
                                                                                                                             
Po wybuchu powstania wielkopolskiego w grudniu 1918 r. został szefem sztabu Armii Wielkopolskiej. Od kwietnia 1919 r. do września 1921 r. dowodził 15. Pułkiem Ułanów Poznańskich, którego był współorganizatorem. 

Za męstwo wykazane w czasie wojny z bolszewikami otrzymał z rąk marszałka Józefa Piłsudskiego krzyż Virtuti Militari.

W październiku 1921 rozpoczął studia na Wyższej Szkole Wojennej (fr. École Superieure de Guerre) w Paryżu, a następnie odbył staż liniowy we Francji. 
1 lutego 1924 został przydzielony do 15 pułku z odkomenderowaniem do Biura Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie. 

15 lipca 1924 r został przydzielony do Generalnego Inspektora Kawalerii na stanowisko I oficera sztabu. 

Pod kierunkiem gen. Tadeusza Rozwadowskiego pogłębił znajomość kawalerii jako broni szybkiej. Szczególne uznanie gen. Rozwadowskiego zyskał po wielkich manewrach kawaleryjskich na Wołyniu w 1925. 

Anders był członkiem Towarzystwa Hodowli Konia Arabskiego w Polsce. W latach 20. był członkiem władz Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego. 

Od listopada 1925 r został mianowany komendantem garnizonu stolicy. W czasie zamachu majowego pełnił funkcję szefa sztabu dowódcy wojsk rządowych gen. Tadeusza Rozwadowskiego. Ewakuował z Belwederu do Wilanowa prezydenta Stanisława Wojciechowskiego.

Po zamachu majowym Anders pozostał w czynnej służbie. W tym samym roku marszałek Piłsudski przeprowadził grę wojenną. Uczestniczący w niej płk dypl. Władysław Anders wyróżnił się i 13 października 1926 Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go dowódcą 2 Samodzielnej Brygady Kawalerii.

Następnie był dowódcą Nowogródzkiej Brygady Kawalerii i jednocześnie dowódcą Garnizonu Baranowicze. W 1932 przewodził polskiej ekipie jeździeckiej, która podczas zawodów hippicznych o Puchar Narodów w Nicei zdobyła 4 pierwsze nagrody.
 
W 1928 r. objął dowództwo Samodzielnej Brygady Kawalerii w Brodach. Gen. Gustaw Orlicz-Dreszer tak pisał w tym okresie o Andersie. ,,Jest oficerem, przed którym w przyszłości powinny stać otworem wszystkie, nawet najwyższe stanowiska w wojsku". (Z. Mierzwiński ,, Generałowie II Rzeczypospolitej")
 
W 1934 r płk Władysław Anders został mianowany generałem. W 1937 r został dowódcą Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, z którą wyruszył na wojnę 1939 r. W czasie kampanii polskiej 1939 r. wraz z Brygadą w ramach Armii Modlin osłaniał granicę z Prusami Wschodnimi. 
.

II WOJNA ŚWIATOWA 

Walczył w rejonie Płocka i Warszawy, a od 12 września jako dowódca Grupy Operacyjnej Kawalerii wycofywał się z pozostałymi jeszcze jednostkami ku granicy rumuńskiej. Brał udział w ciężkich walkach na linii Tomaszów - Zamość.

Po agresji sowieckiej 17 września 1939 r. jednostki Andersa podjęły walkę z Armią Czerwoną, przebijając się na południe. Ranny dwukrotnie gen Anders dostał się do niewoli 29 września w rejonie Sambora k. Lwowa, gdzie trafił do szpitala we Lwowie, a później do tamtejszego więzienia Brygidki. 

W lutym 1940 r. został przewieziony do Moskwy do centralnego więzienia NKWD na Łubiance oraz na Butyrkach, gdzie poddawano go torturom. Podczas trwającego blisko 2 lata uwięzienia wielokrotnie go przesłuchiwano i nakłaniano do wstąpienia do Armii Czerwonej.

Po ataku 22 czerwca 1941 r III Rzeszy na Związek Sowiecki i podpisaniu 30 lipca 1941 r układu Sikorski-Majski przywrócono zerwane po 17 września 1939 r. stosunki dyplomatyczne między Polską a ZSRS.
.

POLSKA ARMIA W ROSJI.

Umowa wojskowa, zawarta w Moskwie 14 sierpnia 1941 r., przewidywała uwolnienie tysięcy Polaków z sowieckich łagrów i więzień i utworzenie ,,w możliwie najkrótszym czasie" polskiego wojska, będącego częścią sił zbrojnych suwerennej Rzeczypospolitej, które walczyć będzie przeciwko Niemcom wspólnie z Armią Czerwoną i wojskami innych państw sojuszniczych. 

Podczas walki Polskie Siły Zbrojne miały operacyjnie podlegać Naczelnemu Dowództwu ZSRS, z nim też strona polska miała uzgadniać sprawy organizacyjne i personalne.

Organizacją armii zajął się gen. Władysław Anders. Pomimo trudności z aprowizacją i sprzętem oraz utrudnianiem przez stronę sowiecką Polakom dotarcia do punktów werbunkowych, do armii Andersa masowo przybywali żołnierze i cywile. Armia Polska w połowie października 1941 r. liczyła ponad 40 tys. ludzi.
                                                                                                                      
Jednak ze wzrostem liczby żołnierzy oraz powiększającą się liczbą polskiej ludności cywilnej, która przybywała do miejsc tworzenia armii, coraz poważniejsze stawały się problemy aprowizacyjne. Tymczasem Sowieci nie tylko nie zwiększali przydziałów żywnościowych dla polskiego wojska, ale je obniżali. 

Żołnierze polscy mieszkali w namiotach przy 40 stopniowych mrozach, chodzili w łachmanach, a szmaty zastępowały im buty. Panował coraz dokuczliwszy głód. To zdecydowało, że podjęta została decyzja o ewakuacji armii na wschód.
 
24 marca 1942 r. rozpoczął się pierwszy etap ewakuacji Armii Polskiej ze Związku Sowieckiego. Do listopada 1942 r. wysłano do Iranu ponad 115 tys. osób, w tym około 78,5 tys. żołnierzy oraz 37 tys. cywilów. Wśród ewakuowanych było niemal 18 tys. dzieci.
.

II KORPUS POLSKI

Generał wyjechał w sierpniu 1942 r. W Iranie organizował II Korpus Polski. Polacy przenieśli się później do Iraku i Palestyny, gdzie odbyli przeszkolenie.

Na początku 1944 r. II Korpus przerzucono do Włoch, by w ramach 8. Armii Brytyjskiej walczył z Niemcami. Jego najbardziej spektakularnym sukcesem było zdobycie w maju 1944 r. twierdzy Monte Cassino, broniącej dostępu do centralnej części Półwyspu Apenińskiego.
 
11 maja 1944 r. generał Anders w rozkazie skierowanym do swoich oddziałów napisał: „Zadanie, które nam przypadło, rozsławi na cały świat imię żołnierza polskiego”. 7 dni później w samo południe na gruzach klasztoru Monte Cassino plutonowy Emil Czech odegrał Hejnał Mariacki, ogłaszając zwycięstwo polskich żołnierzy.
                                                                                                                       
Wkład Polaków w walkę z Niemcami nie wpłynął jednak na decyzje aliantów podjęte na konferencji w Jałcie. Polskę pozostawiono w sowieckiej strefie wpływów. Gen. Anders w proteście starał się bezskutecznie wycofać polskie oddziały z walki.
                                                                                                                             
Po dostaniu się do niemieckiej niewoli Wodza Naczelnego gen. Tadeusza Komorowskiego ,,Bora", gen. Władysław Anders otrzymał nominację na pełniącego obowiązki Wodza Naczelnego.
.

PO WOJNIE
                                                                                                                             
Po zakończeniu działań wojennych generał pozostał na emigracji. W 1946 r. władze komunistyczne pozbawiły go i wielu innych polskich oficerów polskiego obywatelstwa. W Londynie Anders przede wszystkim zajął się zorganizowaniem odpowiednich warunków życia dla swoich żołnierzy i innych Polaków, którzy pozostali poza granicami kraju.
                                                                                                                              
W 1949 r. wydał w Londynie wspomnienia z lat 1939-46 ,,Bez ostatniego rozdziału", był też autorem wstępu do monografii o zbrodni katyńskiej napisanej przez Józefa Mackiewicza ,,Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów". 

Angażował się aktywnie w działalność polityczną na emigracji, od r. 1949 pełnił funkcję przewodniczącego Skarbu Narodowego, a w 1954 r. został członkiem Rady Trzech.

Gen. Anders uczestniczył w kampanii na rzecz uwolnienia Polaków przebywających w łagrach. W 1956 poprowadził w Londynie marsz 20 tysięcy polskich emigrantów. Do końca życia pozostał na emigracji. 

Ostatni dzień życia spędził u swoich znajomych, w domu płk. dypl. Kamila Czarneckiego i jego żony Ireny. Gen. Władysław Anders zmarł 12 maja 1970 r, dokładnie w rocznicę bitwy pod Monte Cassino oraz w 50. urodziny swojej żony.
 
Pochowano go we Włoszech, na Polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino. Rok później Rada Ministrów PRL formalnie uchyliła uchwałę z 1946 r. o odebraniu mu obywatelstwa polskiego, co zrobiono niemal potajemnie, ponieważ nie opublikowano jej w Dzienniku Ustaw.
 
Po upadku w Polsce komunizmu imię generała Władysława Andersa otrzymało wiele ulic, placów, szkół i jednostek Wojska Polskiego.                                                                                                                                                                                                 
.          
                         
ORDERY I ODZNACZENIA POLSKIE

Order Orła Białego – pośmiertnie (11 listopada 1995

Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari (1945)

Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari (1944)

Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (1944)

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1938)

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1925)

Krzyż Niepodległości

Krzyż Walecznych 1918–1921 4krotnie 

Krzyż Walecznych 1939–1945  4krotnie

Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami 4krotnie

Medal Wojska 4krotnie

Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921

Srebrny Medal za Długoletnią Służbę

Brązowy Medal za Długoletnią Służbę

Krzyż Armii Krajowej

Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino

Odznaka za Rany i Kontuzje 8krotnie ranny

Gwiazda Wytrwałości (1984)
.

ZAGRANICZNE

 Order Świętego Jerzego IV klasy (1915, Rosja)

Order Świętego Włodzimierza IV klasy z Mieczami (Rosja)

Order Świętej Anny II, III i IV klasy (1918, Rosja)

Order św. Stanisława II i III klasy (1918, Rosja

Order św. Sawy III klasy (1926, Jugosławia)

Kawaler Legii Honorowej (Francja, w 1921)

Komandor Legii Honorowej (Francja)

Krzyż Wojenny 1939–1945 z brązową palmą (Francja)

Médialle Interallié 1914–1918 (Francja)

Krzyż Wojenny za Męstwo Wojskowe (Włochy)

Komandorska Legia Zasługi (20 sierpnia 1944, USA)

Order Lafayettea (USA)

Krzyż Towarzyski Orderu Łaźni (Wielka Brytania)

Gwiazda Kampanii Włoskiej (Wielka Brytania)

Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania)

Medal Obrony (Wielka Brytania)

Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)

Defensor Civitatis (Watykan odznaczony osobiście przez  Pius XII )

Krzyż Wielki Magistralny Orderu Maltańskiego (SMOM, 1944)

Cesarski Order Lwa i Słońca „Homayeun” I klasy (Persja)

Krzyż Oficerski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)

Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świetych Maurycego i Łazarza (Włochy)
.

 PUBLIKACJE I WSPOMNIENIA

Gen Anders opublikował wspomnienia z lat 1939–1946 pod tytułem ,,Bez ostatniego rozdziału" (I wydanie Londyn 1949, II wydanie Londyn 1950, Londyn 1959, Warszawa 2007). 

Był autorem wstępu do opracowanej przez Józefa Mackiewicza dokumentalnej monografii zbrodni katyńskiej ,,Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów" (I wyd. Londyn 1948), wielokrotnie wznawianych na emigracji. W kraju w wydawnictwach podziemnych, wreszcie oficjalnie po 1989. 

Napisał również książkę ,,Klęska Hitlera w Rosji 1941–1945" (I wydanie Londyn 1952, II wydanie Londyn 1972, III wydanie Londyn 1997).

Data:

Tezeusz

Tezeusz - https://www.mpolska24.pl/blog/tezeusz

" Patriotą się jest lub się bywa, bywają ci dla których interes własny jest ważniejszy od ojczyzny" - Rotmistrz Witold Pilecki.

Patriotyzm to nie słowo, to godność bycia Polakiem.
CWP!

Komentarze 0 skomentuj »
Musisz być zalogowany, aby publikować komentarze.
Dziękujemy za wizytę.

Cieszymy się, że odwiedziłeś naszą stronę. Polub nas na Facebooku lub obserwuj na Twitterze.