Serwis używa plików cookies, aby mógł lepiej spełniać Państwa oczekiwania. Podczas korzystania z serwisu pliki te są zapisywane w pamięci urządzenia. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki. Więcej o plikach cookies możesz przeczytać tutaj.

Autorzy więcej

Skomplikowany i niesprawiedliwy! Polski system podatkowy…

Często powtarzanym błędem jest, że sprawiedliwy system podatkowy musi być skomplikowany. Sprawiedliwość nie wyklucza uproszczenia podatków! A jeśli u nas w Polsce celem komplikowania podatków było zwiększenie ich redystrybutywności to ponieśliśmy porażkę. Mamy zarówno skomplikowany jak i mało redystrybutywny system podatkowy.

Skomplikowany i niesprawiedliwy! Polski system podatkowy…
źródło: mPolska24.pl

Poniżej przybliżone poglądowe zobrazowanie redystrybutywności podatków dochodowych (razem z tzw składkami) w państwach OECD na przykładzie, różnicy pomiędzy opodatkowaniem najbogatszych i najbiedniejszych (czy mnniejsze zróżnicowanie, tym mniejszy słupek):

Źródło: OECD Tax Database, dane za 2017,

dostępne pod: http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=AWCOMP

Powyższe ujęcie jest uproszczone, abstrahuje m.in. od czynnika skuteczności redystrybucji oraz temporalnego:

– Wysokie transfery nie zawsze oznaczają wysoką redystrybucję, można dystrybuować mało, ale dobrze adresować transfery do biedniejszych,

– Redystrybucję można liczyć na datę lub w cyklu życia przeciętnego obywatela, co dla wielu państw da rozbieżne wyniki.

Ponadto, by dokładniej oszacować łączną redystrybutywność systemu podatkowego i socjalnego należy dysponować szczegółowymi danymi lub poczynić liczne założenia, m.in. o:

– kto i ile zarabia, w tym zwłaszcza częstotliwość pracy w wymiarze krótszym niż pełny,

– kto i jak jest opodatkowany,

– kto i jak otrzymuje transfery, zwłaszcza kompozycja i rozmiar gospodarstwa domowego,

– szacunek otrzymywanych transferów w naturze ( w tym zwłaszcza publiczna oświata i usługi medyczne) oraz kto i jak je otrzymuje.

Traktuj więc powyższy wykres jako przybliżony szacunek redystrbutywności PIT. Ale spokojnie można założyć, że nasz PIT jest przy wszystkich jego komplikacjach, bardziej liniowy niż PIT w pozostałych państwach OECD.

Redystrybutywnośc podatków można też mierzyć dla podatku VAT. W Polsce VAT jest bardziej regresywny niż w większości państw UE. Nie jest tak bardzo regresywny jak w państwach typu Włochy, Łotwa, ale nie jest tak wyrównany jak w Cyprze czy Finlandii.

Poniżej obrazuję rozkład VAT wśród i pomiędzy kwintylami dochodowymi w państwach UE; t.j. płacony przez gospodarstwa domowe jako procent ich dochodów brutto w podziale na kwintyle. W ramach kwintylów ilustruję pierwszy kwartyl (zaznaczony kółkiem), medianę (zaznaczoną wartością mediany) oraz trzeci kwartyl (zacznaczony rombem).

W państwach typu Cypr, czy Finlandia, najbiedniejsze i najbogatsze 20% obywateli (kwintyl), płacą podobny VAT (poszczgólne kolumny układają się na mniej więcej jednej linii):

Źródło: Eurostat, eksperymentalne statystyki za rok 2010, [icw_tax_03]

Źródło: Eurostat, eksperymentalne statystyki za rok 2010, [icw_tax_03]

W państwach typu Łotwa czy Włochy, biedniejsze części obywatel płaca większą część swych dochodów w podatku VAT, niż bogatsze (linia wytyczona pomiędzy poszczególnymi kolumnami spada od lewa do prawa, od najbiedniejszych, do najbogatszych):

Źródło: Eurostat, eksperymentalne statystyki za rok 2010, [icw_tax_03]

Źródło: Eurostat, eksperymentalne statystyki za rok 2010, [icw_tax_03]

Na tle UE nasz polski VAT jest ponad przeciętnie regresywny (choć nie aż tak, jak we Włoszech czy w Łotwie). Mediana płaconego VAT dla kwintyla o najniszych zarobkach to 15,4%, a mediana dla kwintyla o najwyższych zarobkach to 6,9%:

Źródło: Eurostat, eksperymentalne statystyki za rok 2010, [icw_tax_03]

Prawdziwy odjazd z komplikowaniem systemu podatkowego, zaczyna się w ulgach podatkowych. Rzekomo komplikujemy podatki, by pomóc uboższym Polakom. W realu zamiast redystrybucji tworzymy socjal dla bogatych. W przypadku wspólnego rozliczenia małżeństw 60% korzyści (1,8 mld zł) przypada na 0,4 mln małżeństw o najwyższych dochodach, czyli 0,8 mln podatników spośród 24,8 mln podatników (3%). W większości przypadków korzyść wynosi pomiędzy 500 a 600 zł. Dopiero dla trzech decyli o największych zarobkach (30% najlepiej zarabiających podatników) korzyść z ulgi sięga od 1000 do 5000 złotych:

Źródło: Eurostat, eksperymentalne statystyki za rok 2010, [icw_tax_03]

W przypadku ulgi na dzieci, by dać decylowi pierwszemu decylowi (temu o najniższych zarobkach) 319 mln zł dajemy decylowi o najwyższych zarobkach 953 mln zł. A by dać 1szemu i 2giemy decylowi 852 mln zł dajemy decylowi 8memu i 9temu 1.769 mln zł:

Źródło: Eurostat, eksperymentalne statystyki za rok 2010, [icw_tax_03]

W przypadku rozliczenia samotnego rodzica korzyść ze wspólnego rozliczenia osób samotnych z dzieckiem osiąga 0,33 mln podatników (1%). Ale 55% korzyści (0,18 mld zł) przypada na 0,03 mln najbogatszych podatników (0,1% wszystkich podatników) o dochodach powyżej 85.528 zł/rok. W większości przypadków korzyść wynosi w granicach 500 zł. Dopiero dla najbogatszego decyla korzyść rośnie:

Źródło: Eurostat, eksperymentalne statystyki za rok 2010, [icw_tax_03]

Owszem, żeby podatki pobierać „sprawiedliwie”, np. większą proporcję dochodów lepiej zarabiających trzeba trochę skomplikować podatki. Ale u nas udajemy, że mamy progresywny system podatkowy. W rzeczywistości polski system podatkowy wygląda bardziej na liniowy, a momentami regresywny. Czyli mamy komplikacje, bez rzekomych korzyści, w postaci redystrybucji.

Data:
Kategoria: Gospodarka
Tagi: #

Paweł Dobrowolski

Wirtualna szuflada - https://www.mpolska24.pl/blog/wirtualnaszuflada

Paweł Dobrowolski jest byłym Prezesem Zarządu Fundacji Obywatelskiego Rozwoju.

Jest absolwentem Wydziału Ekonomii Harvard University (Massachusetts, USA).

Był ekspertem Instytutu Sobieskiego. Członkiem Zarządu Polskiej Fundacji Rozwoju Oświaty.

Był pracownikiem Deutsche Morgan Grenfell i dyrektorem Warsaw Equity Holding oraz Trigon, pracował m. in. z prof. Sachsem.

Do jego zainteresowań naukowych należą: ekonomia polityczna reform, ekonomia instytucjonalna i behawioralna, ekonomia banku centralnego i polityka pieniężna, instytucje finansowe, wymiar sprawiedliwości, rynek radiowo-telewizyjny, prawo upadłościowe, fuzje i przejęcia, organizacja rynku (industrial organization), polityka antymonopolowa, fiskalne konsekwencje starzenia się społeczeństwa.

Od 1995 roku zajmuje się doradztwem gospodarczym. Zawodowo pomaga kupować i sprzedawać firmy,

Autor książki pt. „Podstawy Analizy Finansów Firm” wydanej nakładem Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz kilkudziesięciu artykułów o bankowości centralnej, upadłości, mediach oraz gospodarce.
Pomysłodawca wprowadzenia w Polsce wysłuchania publicznego

Komentarze 0 skomentuj »
Musisz być zalogowany, aby publikować komentarze.
Dziękujemy za wizytę.

Cieszymy się, że odwiedziłeś naszą stronę. Polub nas na Facebooku lub obserwuj na Twitterze.