Historia pieniądza który parzy

W 1932 roku w Europie, a więc i w Austrii, szalał Wielki Kryzys. Bieda, bezrobocie sięgnęły dna. Zrozpaczony   burmistrz   małego   austriackiego   miasteczka   Wörgl,  Michael   Unterguggenberger, postanawia zrealizować zapomniane idee niemieckiego ekonomisty Silvio Gesella. Miasto Wörgl zostało emitentem lokalnego pieniądza, nazwanego Wörgl Schiling. Całą zabawę burmistrz rozpoczął od rozmowy z właścicielem nieczynnej, z powodu kryzysu, kopalni. Zaproponował mu, by wznowił wydobycie, zatrudnił  robotników i zapłacił im z góry lokalnymi pieniędzmi, które burmistrz przekaże mu w formie zaliczki. Robotnicy otrzymali wypłaty. Kupili za nie   węgiel   i   żywność   w   miejscowych   sklepach.   Właściciel   kopalni   uregulował   zaległe   podatki.

Burmistrz wypłacił zaległe wynagrodzenia swoim pracownikom. Urzędnicy kupili towary w sklepach. Sklepy nabyły towary od rolników. Rolnicy zaczęli korzystać z usług rzemieślników. Gospodarka zaczęła się kręcić. Burmistrz wiedział, że jeśli ludzie zaczną chować te pieniądze do skarpety na czarną godzinę, to ich obieg ustanie. Aby pieniądz „parzył”, musiał wraz z upływem czasu tracić na wartości. I tak też było. 

Za dłuższe niż miesiąc przetrzymywanie pieniądza właściciel musiał wnosić opłatę do gminnej kasy. To znaczy po miesiącu od emisji pieniądz trącił ważność. Za przedłużenie ważności banknotu trzeba  było zapłacić 1% nominału. Dokumentowała je pieczątka na banknocie. Nastąpił nieprawdopodobny rozkwit gospodarki, przerwany delegalizacją pieniądza i postawieniem burmistrza   przed   sądem   za   nielegalne   wejście   w   prawa   banku   emisyjnego.   Półtoraroczny   okres „panowania”   waluty   Wörgl   Schiling   zaowocował   nie   tylko   całkowitą   likwidacją   bezrobocia, dobrobytem   mieszkańców,   ale   także   licznymi   inwestycjami.   W   tym   okresie   wybudowano   nową szkołę, most, nowe drogi i nawet skocznię narciarską. Po procesie wróciła dawna bieda. Dziś burmistrz 

ma w swoim mieście pomnik.

Jakim cudem niewielka ilość pieniądza (podobno 5000 Wörgl Schilingów) mogła doprowadzić miasto do takiego rozkwitu? To efekt „parzącego” pieniądza. W ciągu jednego miesiąca każdy Wörgl Schiling 13 razy zmieniał właściciela. W Wörgl pieniądz lokalny funkcjonował równolegle z narodowym. Pieniądz  lokalny   może   krążyć  samodzielnie,   lub  równolegle   z  pieniądzem  narodowym. Polskie pieniądze lokalne, wprowadzone w czasie I Wojny Światowej na Śląsku i w okresie tuż po  I   Wojnie   Światowej   w   Poznaniu,   były   jedynym   środkiem   płatniczym   w   tych   okręgach.   Jednak  w Austrii oba pieniądze były obecne na rynku równolegle.

Współcześnie emitowany jest pieniądz lokalny w Stanach Zjednoczonych. Np. stan Montana podjął próbę emisji Montana Dolar. Podobnie dzieje się   w   Kalifornii,   Wisconsin,   Oregonie,   Pensylwanii,   Michigan   i  Massachusetts.   Próbuje   się   także przywrócić pesety w miastach hiszpańskich.