We wtorek początek astronomicznej wiosny

Co ciekawe, punkt Barana wcale nie znajduje się aktualnie w gwiazdozbiorze Barana. Leży w konstelacji Ryb. W gwiazdozbiorze Barana znajdował się ponad 2 tysiące lat temu, stąd jego nazwa. Jednak na skutek precesji osi obrotu Ziemi punkt ten się przesuwa. Za niecałe 600 lat punkt Barana znajdzie się na obszarze gwiazdozbioru Wodnika.

Punkt Barana, a także jesienny punkt Wagi, to dwa miejsca, w których Słońce przechodzi przez punkt przecięcia ekliptyki (koło na sferze niebieskiej, po którym pozornie porusza się Słońce, płaszczyzna ekliptyki odpowiada płaszczyźnie orbity Ziemi) z równikiem niebieskim (jego płaszczyzna pokrywa się z kolei z płaszczyzną równika ziemskiego). Są to punkty równonocy, odpowiednio wiosennej i jesiennej.

Astronomiczna wiosna potrwa do momentu przesilenia letniego, które będzie miało miejsce 21 czerwca.

Obecnie najjaśniejszym obiektem astronomicznym na niebie (po Księżycu i Słońcu) jest planeta Wenus. Na początku kwietnia będzie zachodzić około godziny 21 i będzie widoczna na wieczornym niebie przez całą wiosnę. W marcu Wenus może pomóc w dostrzeżeniu Merkurego, gdyż oba ciała będą widoczne blisko siebie (Merkury na prawo od Wenus). Koniunkcja obu planet w odległości 4 stopni nastąpi w pierwszy dzień astronomicznej wiosny - 20 marca.

Wenus może także pomóc w odszukaniu Urana. Do tego zadania będzie już jednak potrzebna lornetka albo teleskop (gołym okiem nie ma szans dojrzeć Urana). W nocy z 28 na 29 marca nastąpi koniunkcja Wenus i Urana. Obie planety będzie wtedy dzielił dystans zaledwie 0,3 stopnia. Później Uran przestanie być widoczny na kilka tygodni i w drugiej połowie wiosny będzie go można zacząć szukać na porannym niebie.

Druga ze słabych planet – Neptun – również będzie wiosną widoczna w drugiej połowie nocy. Początkowo będzie wschodzić krótko przed wschodem Słońca, ale na przełomie maja i czerwca będzie - już około godziny pierwszej w nocy.

Z jasnych planet bardzo dobrze widoczny wiosną będzie Jowisz. Na początku wiosny wschodzi dopiero około godziny 23, ale już na początku maja jego wschód zbiegnie się z zachodem Słońca. Z kolei Mars powoli szykuje się do swojej letniej tzw. wielkiej opozycji, czyli okresu bardzo dobrej widoczności. Na początku wiosny będzie wschodził około godziny 3 rano, a na koniec tej pory roku już nieco po godz. 22.

Wiosną będzie można podziwiać kilka koniunkcji Księżyca z jasnymi planetami. Już 3 kwietnia Księżyc zbliży się na 3,8 stopnia do Jowisza, ponownie nastąpi to 30 kwietnia, w podobnej odległości. Z kolei 18 kwietnia Księżyc będzie 5,2 stopnia do Wenus. Natomiast w maju wystąpi koniunkcja Księżyca z Wenus (17 maja) i Księżyca z Jowiszem (27 maja).

Z rojów meteorów warto zwrócić uwagę na rój Lirydów, które promieniują w drugiej połowie kwietnia. Maksimum nastąpi w nocy z 22 na 23 kwietnia. Rój ten znany jest od starożytności. Naukowcy już wiedzą, że ma związek z kometą okresową C/1861 G1 (Tchacher) o okresie obiegu dookoła Słońca równym 415 lat. W latach 1803 oraz 1922 wystąpiły deszcze meteorów z roju Lirydów osiągając nawet 1800 zjawisk na godzinę. Zwykle jednak rój ten ma przeciętną aktywność, osiągając w maksimum około 18 „spadających gwiazd” w ciągu godziny.

Od połowy kwietnia do końca maja aktywne są Eta Akwarydy. Maksimum przewidziane jest na 6 maja. W przypadku tego roju może wystąpić nawet 50 zjawisk w ciągu godziny. Rój ten jest związany ze słynną kometą Halleya. Znany jest od wczesnego średniowiecza.

Końcówka marca i pierwsza połowa kwietnia to bardzo korzystny okres do obserwacji Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) przelatującej wieczorami niebie nad Polską. Zwykle widoczne będą po dwa jasne przeloty dziennie, mniej więcej pomiędzy godz.20.00 a 22.30. Dokładne momenty przelotu dla konkretnej miejscowości najlepiej sprawdzić dla danego dnia w wyspecjalizowanych aplikacjach na smartfony, albo na stronie internetowej http://www.heavens-above.com. Następny okres widocznych przelotów stacji ISS nastąpi w maju.

Z ciekawych gwiazdozbiorów, na początku wiosny można zobaczyć wieczorami zachodzącego Oriona, którego jasne gwiazdy układają się w schematyczną sylwetkę człowieka. Obok Oriona, nisko nad horyzontem, będzie też widoczna gwiazda Syriusz – najjaśniejsza gwiazda nocnego nieba.

Na wiosennym niebie dominować będą jednak inne konstelacje. W szczególności Lew, Panna i Wolarz, z których każdy ma na swoim obszarze jasną gwiazdę. W przypadku Lwa jest to Regulus (znany też jako Serce Lwa), w Pannie mamy gwiazdę Spica (Spika, znana też jako Kłos), a w Wolarzu gwiazdę Arktur (zwaną też Gwiazdą Wiosenną). Razem te trzy gwiazdy tworzą tzw. Trójkąt Wiosenny, rozciągający się na dużym obszarze nieba. 

źródło: www.naukawpolsce.pap.pl