Projektem emerytalnym prezydenta Andrzeja Dudy zajmie się już następna kadencja w "Okrąglaku", w którym według sondaży, najwięcej mandatów zyska popierające go PiS. Inne, przodujące w sondażach partie nie zostają w tyle. Mają własną wizję i pomysły zmian w reformie emerytalnej. Propozycja Endrju Dudy przewiduje obniżenie wieku emerytalnego: dla kobiet do 60 lat, a dla mężczyzn - 65 lat. Chętni mogliby pracować dłużej. Oznacza to odwrócenie reformy z 2012 r., która wydłużyła wiek emerytalny do 67 lat, zrównując go również stopniowo dla obu płci. Prezydent może liczyć na poparcie swojego pomysłu przez PiS - iorków, chociaż jak powiedział poseł tej partii Stanisław Szwed - do wypracowania po wyborach pozostają szczegóły reformy, m.in. kwestia, czy kryterium będzie tylko wiek, czy też - jak w propozycji partii - wiek powiązany ze stażem pracy. Według Szweda do rozważenia pozostaje też kwestia zróżnicowania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Pamiętać należy również wyroki Trybunału Konstytucyjnego w których wypowiedział się, że może być zróżnicowanie, natomiast w drugim już zdanie zmienił twierdząc że jest to jednak pewien sposób dyskryminacji. PiS w swoim programie zapowiada gruntowny przegląd całego systemu emerytalnego, debatę publiczną, a następnie referendum z pytaniami o najważniejsze zasady tego systemu. Zapowiada, że w ewentualnym referendum Polacy mogliby się też wypowiedzieć na temat przyszłości Otwartych Funduszy Emerytalnych. Jak ocenia bowiem PiS, w systemie OFE "jedna strona, czyli prywatni właściciele Funduszy, mają zapewnione korzyści, a druga strona, czyli płatnicy przymusowych składek, ponoszą ryzyko, a ich prawa są niejasne. Nie sposób nie zgodzić się z tymi stwierdzeniami. Nie chcę zbyt daleko wybiegać z przypuszczeniami, ale powstanie OFE osobiście uważam za pomysł - niewypał. Kogo stać na opłacanie składek w trzecim filarze ? Czy ryzyko związane z lokowaniem pieniędzy w OFE nie jest zbyt duże ? Obserwując to co dzieje się wokół sprawy emerytur, trudno jednak na obecnym etapie jednoznacznie przesądzić, czy PiS byłoby za całkowitą likwidacją OFE, bo "musi to wynikać z przeglądu całego systemu emerytalnego" i szerokiej, merytorycznej dyskusji. Rozwiązania muszą być kompleksowe i działać z korzyścią dla pobierających świadczenia. Chociaż jak to zawsze bywa, zawsze ktoś "oberwie". Jeden z postulatów programu PiS odnośnie emerytur mówi o tym że partia po wygranych wyborach, nie przewiduje likwidacji odrębnych systemów emerytalnych rolników, służb mundurowych czy górników. Oby te postanowienia się spełniły. PiS chciałoby natomiast zmienić zasadę waloryzacji emerytur, zwłaszcza najniższych świadczeń. Z procentowej na mieszaną, by wspomóc najuboższych seniorów. ( nareszcie mają jakieś rozsądne pomysły ) Aby zrealizować ten projekt, w szeregach partii pojawił się pomysł utworzenia specjalnego funduszu inwestycyjnego, który byłby zasilany pieniędzmi pochodzącymi z zysków państwowych spółek. Mają jeszcze wyjście awaryjne w postaci poszukiwania źródeł finansowania systemu emerytalnego także w uszczelnieniu systemu podatkowego, poprawie ściągalności VAT, środkach z podatku bankowego czy opodatkowania sklepów wielkopowierzchniowych. Z wyliczeń partii wynika że rzeczywisty koszt reformy jest dużo niższy niż przedstawił to poseł PO Cezary Tomczyk. Przypomnę że PO wyliczyło koszt reformy na sumę 400 mld zł.
Projektowi prezydenckiemu zdecydowanie przeciwna jest natomiast sama Platforma Obywatelska, która w przyszłej kadencji ma zamiar skupiać się przede wszystkim na obronie zmian wprowadzonych przez swój rząd.
- Dokonaliśmy wielkiej reformy, polegającej na tym, że wydłużyliśmy wiek emerytalny i ograniczyliśmy przywileje związane z możliwością wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. To jest dorobek ostatniej kadencji. Uważamy, że w tej chwili naszym podstawowym zadaniem jest go obronić, ponieważ z lewa i z prawa pojawiają zakusy, żeby przywrócić poprzedni system - powiedział poseł tej partii Dariusz Rosati. Czy rzeczywiście wydłużenie wieku emerytalnego jest aż takim wielkim osiągnięciem platformiaków ? Z moich obserwacji wynika że zdania w tej kwestii są podzielone. Jak mówił, PO jest także niechętna dalszym zmianom w systemie OFE, idącym w kierunku ich likwidacji, opowiada się natomiast za "uporządkowaniem przywilejów emerytalnych, takich jak emerytury górnicze, rolnicze czy mundurowe". Obawiam się że PO w dalszym ciągu nie ma pomysłu jak to "ugryźć". A może chodzi o upolitycznienie systemu emerytalnego ? Czyż nie jest to doskonałe narzędzie do walki z konkurencją na arenie politycznej naszego kraju ? Ludowcy, podobnie jak Platforma, nie chcą obniżania wieku emerytalnego, ale mają własny projekt zmian, przejęty od poprzedniego prezydenta Bronisława Komorowskiego. Zakłada on, że będzie można przejść na emeryturę po przepracowaniu 40 lat.
- Koncepcja została przejęta od prezydenta Komorowskiego, ale sam projekt został istotnie zmieniony, gdyż znosi ograniczenia pomysłu prezydenckiego. Nasza propozycja przewiduje, że niezależnie od tego, w jakim wieku rozpoczęło się pracę, będzie można przejść na emeryturę po 40 składkowych latach. Chodzi o możliwość bardziej swobodnego decydowania o swojej przyszłości - powiedział poseł PSL Henryk Smolarz. Jak mówił, przyjęcie takiego uregulowania może istotnie zmienić sposób myślenia o przechodzeniu na emeryturę, bo podstawowym celem stałoby się nie dożycie do odpowiedniego wieku, ale przepracowanie określonej liczby lat. Projekt ten uważam za mocno niedopracowany. Załóżmy że przeciętny obywatel naszego kraju podejmie pracę w wieku 30 lat to musi zapierniczać na emeryturę do 70 - tki. Kto tyle wytrzyma ? Według Smolarza PSL dążyłoby do tego, by osiągnięcie 67. roku życia było docelowo momentem, gdy ci, którzy z różnych powodów nie wypracowali stażu składkowego, przechodzili na emeryturę gwarantowaną przez państwo na zasadzie emerytury obywatelskiej. Do koncepcji tej ludowcy podchodzą bowiem przychylnie. Emerytura obywatelska to świadczenie, które otrzymują wszyscy obywatele danego kraju, dochodząc do określonego wieku emerytalnego. Wypłacana jest w tej samej wysokości, niezależnie od tego, ile w ciągu życia emeryt pracował i ile odprowadził składek. Obawiam się że projekt emerytury obywatelskiej upadnie tak samo szybko jak powstał. Państwa bowiem nie stać na takie ekstrawaganckie wydatki. Powiedzmy że przeciętny Malinowski pracował 10 lat składkowych, a resztę czasu pracował na umowę śmieciową bądź "na czarno". To według pomysłu Ludowców, nie musi się martwic o emeryturę. Czy się stoi, czy się leży 1000 zł się należy ! Widzę w tym tani chwyt wyborczy. PSL twierdzi że zmiany w systemie emerytalnym powinny iść w tym kierunku, by społeczeństwo miało poczucie sprawiedliwości. Nie mogą jedni żerować kosztem drugich. Może kiedyś Polacy będą mieli poczucie, że sędziowie i prokuratorzy powinni mieć kilkanaście tys. zł emerytury, gdy najniższe świadczenia wynoszą 1 tys. zł., ale dziś chyba zgody na to nie ma. Powinniśmy raczej dążyć do wyrównywania emerytur, a nie ich rozwarstwiania - ocenił Smolarz.
A jak do reformy emerytalnej odnosi się Nowoczesna.pl ? Mają podobne zdanie co PO i Ludowcy. Są za jednym systemem emerytalnym dla wszystkich i utrzymaniem granicy 67 lat.
- Proponujemy stopniowe ujednolicanie systemu przez obejmowanie nim nowych osób wchodzących na rynek pracy: górników, rolników i pozostałych, uprzywilejowanych do tej pory grup społecznych - głosi oświadczenie na stronie internetowej partii.
- Chodzi o to, by system był maksymalnie sprawiedliwy - podkreślał przedstawiciel tej partii Paweł Rabiej. Jak dodał, Nowoczesna.pl jest przeciwna obniżaniu wieku emerytalnego, a rozwiązaniem problemu bardzo niskich emerytur powinno być promowanie prywatnego oszczędzania na starość. A co jeśli kogoś nie stać na to żeby oszczędzać ? Widzę tu ewidentny przykład cwaniactwa ze strony tej partii i olewacki stosunek do przyszłych emerytur dla obywateli. Mogę z całą pewnością zaryzykować powiedzenie które adekwatnie oddaje pomysł Petru i jego partii. "odkładaj kasiorkę na swoją emeryturkę, bo inaczej zostaniesz z gównem w dłoni".
Z kolei Zjednoczona Lewica, zrzeszająca SLD, TR, PPS, UP oraz Zielonych, jest zdania, iż stabilność systemu emerytalnego może zapewnić tylko zwiększanie liczby Polaków zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i odprowadzających składki emerytalne. Dlatego opowiada się za tym, by zamiast podnosić wiek emerytalny, promować zatrudnianie na podstawie umowy o pracę. Ten pomysł uważam za jeden z rozsądniejszych jakie miałem okazję usłyszeć od rządzących elit w Polsce.
Jak wynika z programu Zjednoczonej Lewicy, w przyszłym Sejmie posłowie tej koalicji opowiedzieliby się za takimi zmianami w prawie, które dawałyby prawo do przechodzenia na emeryturę po 40 latach pracy - w przypadku mężczyzn, a w odniesieniu do kobiet - po 35 latach pracy. Przy czym do stażu zaliczałby się także okres zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych. ZL proponuje też, by wdowy i wdowcy mogli dostawać swoją emeryturę i część świadczenia (25 proc.) po zmarłym współmałżonku lub rentę rodzinną po zmarłym współmałżonku i w tym przypadku 25 proc. własnej emerytury. (Obecnie po śmierci męża czy żony, drugi małżonek dostaje 85 proc. jego emerytury, musi jednak zrzec się swojego świadczenia). Postuluje także podniesienie najniższych emerytur o 200 zł i procentową waloryzację pozostałych emerytur.
Tak naprawdę żadna z partii nie ma pomysłu na to aby emerytury były sprawiedliwe i równe dla wszystkich. Jak pomysł jest wart uwagi, Konstytucja nie pozwoli na jego realizację. Trudny temat tuż przed wyborami. Chociaż jak znam życie, ci na górze ustawią wszystko "pod siebie" a nam znów wiatr w oczy.
Przemek Trenk
mPolska24
