Władysław Gomułka był człowiekiem pryncypialnym, surowych, twardych zasad. Wiedzę zdobywał samodzielnie w jakże trudnym życiu. Był pragmatycznym realistą we wszystkich swoich działaniach. Nie miał w sobie ni krzty tej wielkopańskości bez pokrycia, o którą tak u nas łatwo. Według swoich miar oceniał ludzi i wpływał na kształtowanie się postaw i ideowo-moralny stan partii. Jeśli nawet nie wszyscy mieścili się w tych wymiarach, to wzorzec był szeroko znany i szanowany. Wiele z jego poglądów na partię i zasady jej życia wewnętrznego jest dzisiaj partii potrzebne.
Z głębokim szacunkiem chylimy głowy nad trumną towarzysza Władysława Gomułki „Wiesława”. Skończyło się życie człowieka i męża stanu. Towarzysz „Wiesław” przeszedł we władanie historii, która według swoich miar, wolna od politycznych namiętności współczesnych, oceniać będzie jego osobistą rolę i wkład w kształtowanie dziejów Polski. Nie ulega wątpliwości że zajmie w nich poczesne miejsce wielkiego Polaka i wybitnego działacza robotniczego polskiej, ludowej państwowości.
W historii naszej partit i ruchu robotniczego pozostanie jako przywódca o żarliwej ideowości i niezłomnym charakterze, jako człowiek nieposzlakowanie uczciwy i wierny ideałom patrioty i komunisty. Z tych ideałów czerpał energię i upór w dążeniu do celu, surowość wymagań wobec siebie i innych w walce o interesy robotników i ludzi pracy, o dobro Polski Ludowej. Świadom swej wielkiej odpowiedzialności wobec klasy robotniczej i narodu nigdy się od niej nie uchylał ani jej unikał. Mógł błądzić, ale nigdynie działał wbrew swoim najgłębszym przekonaniom. Dawało mu to wielką siłę moralną pozwalającą przejść z godnością jakże często dramatyczną drogę życiową polskiego rewolucjonisty, a następnie działacza państwowego.
Syn biednej podkarpackiej wsi wcześnie zostaje robotnikiem, działaczem związkowym, a następnie działaczem Komunistycznej Partii Polski. Raniony przez policję, skazany na sanacyjne więzienie wyszedł z jego murów z wybuchem wojny 1939 r. Uczestniczy w tworzeniu podziemnej Polskiej Partii Robotniczej i oddziałów Gwardii Ludowej. Zostaje sekretarzem Warszawskiego Komitetu, następnie obejmuje funkcję sekretarza generalnego KC PPR. Po powołaniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego kieruje pracą Polskiej Partii Robotniczej na wyzwolonych terenach.
Jako sekretarz generalny partii, wicepremier i minister ziem odzyskanych przewodzi w budowie zrębów ludowej państwowości, w walce z wrogim podziemiem - we wcielaniu w życie reformy rolnej, upaństwowieniu przemysłu, odbudowie kraju i zagospodarowaniu Ziem Odzyskanych.
Pod niesłusznym zarzutem prawicowo-nacjonalistycznego odchylenia zostaje w 1948 r. odsunięty od funkcji partyjnych i państwowych, a później aresztowany. Na październikowym posiedzeniu KC PZPR w 1956 r. zostają mu powierzone obowiązki I sekretarza KC. Odgrywa zasadniczą i bezspornie pierwszoplanową rolę w przezwyciężaniu kryzysu 1956 r. i w likwidacji zaistniałych wypaczeń. Kieruje partią w latach sześćdziesiątych. Odchodzi z funkcji I sekretarza KC w następstwie tragicznych wydarzeń na Wybrzeżu w grudniu 1970 r. Ostatnie 12 lat pozostaje na emeryturze, bacznie obserwując wszystko, co dzieje się w kraju, ciężko przeżywając trudności partii i ludowego państwa.
Za tymi sucho podanymi faktami kryje się ogrom przeżyć osobistych i tytanicznej wręcz pracy Władysława Gomułki. Mógł to wszystko przejść bez załamania tylko człowiek głęboko ideowy, o sile wewnętrznej mocarza. W Jego bogatej spuściźnie są sprawy po dziś dzień i na przyszłość zachowujące wartość niezaprzeczalną dla naszej partii i dla narodu.
Władysław Gomułka wyrastał i kształtował się w polskim ruchu robotniczym.Doskonale znał i bardzo trzeźwo oceniał jego doświadczenia. Świadom był roli iodpowiedzialności, jaką rozwój wydarzeń historycznych wyznacza ruchowirobotniczemu w Polsce. Stąd wyprowadzał myśli, które legły u podstaw deklaracji PPR „O co walczymy?”. Ich istota sprowadzała się do łączenia walki o wyzwolenie narodowez walką o cele społeczne rewolucji. W imię osiągnięcia tych celów będzie uporczywiedążył, by robotnicza partia zdobyła poparcie swej klasy i ludzi pracy, aby budowała sojusz z PPS, z ludowcami i demokratami oraz poszukiwała płaszczyzny wspólnegodziałania z innymi siłami społecznymi.
Na tym gruncie w czasie okupacji zrodziła się koncepcja polityczna Krajowej RadyNarodowej, poszukiwanie szerokiego porozumienia w walce o niepodległość. Te usiłowania zostały odrzucone przez potencjalnych parterów, ale pozostał fakt inicjatywy jako wyraz dalekosiężnej myśli politycznej ówczesnej PPR. Myśl ozdobywaniu zrozumienia powróci w jego działalności po wojnie w formie hasła budowy masowej PPR, w stworzeniu jednolitego frontu z PPS. w dążeniu do pozyskania szerokiego poparcia społecznego dla odbudowy kraju. Trzeba pamiętać, że działo sięto w okresie walki zbrojnej z reakcyjnym podziemiem i opozycyjnej działalności PSLMimo głębokich podziałów społeczeństwa wytrwale szukał możliwości porozumienia.Nieugięty wobec wrogów, jednocześnie ostrzegał przed sekciarstwem we własnych szeregach.
Władysław Gomułka przywiązywał zasadniczą wagę — z przyczyn ideowych i politycznych — do ułożenia sojuszniczych stosunków Polski ze Związkiem Radzieckim. Widział w tym międzynarodowe interesy ruchu robotniczego i gwarancje interesówPolski. Zapewnienie suwerenności Polski Ludowej i bezpieczeństwa jej granicupatrywał w sojuszu ze Związkiem Radzieckim i rzetelnym wypełnianiu naszych zobowiązań wynikających z tego sojuszu. Odegrał wielką rolę w kształtowaniu jedynejrealistycznej koncepcji międzynarodowej pozycji Polski.
Władysław Gomułka z najwyższą odpowiedzialnością odnosił się do zespalania ZiemOdzyskanych z Macierzą, do zabezpieczenia polskiego stanu posiadania nad Odrą i Nysą. Objął osobiście kierownictwo Ministerstwa Ziem Odzyskanych, nadając w tensposób najwyższą rangę zagospodarowaniu tych ziem. Ich zasiedlenie izagospodarowanie w niezwykle krótkim czasie jest najwyższym świadectwemżywotności narodu i prężności młodego ludowego państwa.
Z właściwą sobie pryncypialnością i uporem pracował nad międzynarodowymuznaniem zachodniej granicy Polski. Jest Jego niewątpliwą zasługą doprowadzenie w 1970 r. do zawarcia układów z RFN i stworzenia podstaw traktatowych międzynarodowego uznania naszej zachodniej granicy. Fakt to doniosły i tylko ludzie ślepi na najżywotniejsze interesy własnego narodu mogą tego nie doceniać.
W działalności międzynarodowej niezmiennie kierował się przekonaniem, że przyszłość Polski i sił postępu w świecie wymagają trwałego pokoju. Był cenionymprzywódcą w światowym ruchu robotniczym, szanowanym partnerem w stosunkach międzynarodowych. Świadectwem tego są kondolencje płynące od przyjaciół, a w prasie światowej liczne wspomnienia o roli, jaką odegrał.
Wiele sprzecznych ocen w przeszłości i dzisiaj jeszcze budzi polityka gospodarcza prowadzona pod jego kierownictwem w końcu lat sześćdziesiątych. W świetle naszej obecnej sytuacji trzeba przywrócić właściwą wartość jego obawom i przestrogom przed zadłużaniem się w krajach kapitalistycznych i przejadaniem kredytów, jego trosce o utrzymanie równowagi rynkowej oraz powściągliwości w rozwoju inwestycji. Mimo ostrożności inwestycyjnej wszystkie nowe zakłady dziś pracujące na zaopatrzenie rolnictwa, a w tym nawozowe, poza Policami, zostały zbudowane lub rozpoczęte właśnie w latach sześćdziesiątych. Wówczas też rozpoczęto budowę zagłębia miedziowego oraz kopalnictwo siarki. Wiele potocznych ocen tego okresu wymagać będzie dalszych analiz, weryfikacji i wyważenia, by prawdzie historycznej uczynić zadość.
Władysław Gomułka był człowiekiem pryncypialnym, surowych, twardych zasad. Wiedzę zdobywał samodzielnie w jakże trudnym życiu. Był pragmatycznym realistą we wszystkich swoich działaniach. Nie miał w sobie ni krzty tej wielkopańskości bez pokrycia, o którą tak u nas łatwo. Według swoich miar oceniał ludzi i wpływał na kształtowanie się postaw i ideowo-moralny stan partii. Jeśli nawet nie wszyscy mieścili się w tych wymiarach, to wzorzec był szeroko znany i szanowany. Wiele z jego poglądów na partię i zasady jej życia wewnętrznego jest dzisiaj partii potrzebne.
Tak jak każdy działacz nawet najwyższej miary, był Władysław Gomułka człowiekiem swoich czasów. Były to czasy walki ruchu robotniczego o władzę, o należną klasie robotniczej pozycję przodującej siły w życiu społecznym i państwowym. Były to czasy bezwzględnej walki o wyzwolenie Polski spod okupacji hitlerowskiej i przejścia do rewolucji społecznej. Były to czasy tworzenia zrębów ludowej państwowości i kształtów nowej Polski w ostrej walce z siłami reakcji, były to czasy kładzenia podwalin pod rozwój gospodarczy Polski. Dokonywały się w tych czasach przemiany społeczne na miarę epoki i otwierały się w przyspieszonym tempie problemy należące już do nowych czasów. Nie zawsze potrafił dostrzec je w porę. Dodajmy jednak, te wiele tych nowych problemów i później nie znalazło rozwiązania.
Władysław Gomułka w swej służbie partii, klasie robotniczej, narodowi położył zasługi wiekopomne. Żyć będzie w naszej i potomnych pamięci. Historia odda Mu sprawiedliwość.
W imieniu kierownictwa partii składam wyrazy głębokiego współczucia i żalu rodzinie i bliskim Władysława Gomułki.
„Trybuna Ludu”, 7 IX 1982 r.