Podstawowe przemiany ekonomiczne i polityczne, które dokonały się w ciągu 19 lat istnienia władzy ludowej, przesądziły ostatecznie przyszłość Polski jako kraju socjalistycznego, stanowiącego integralną część światowego systemu socjalistycznego.
Wkroczenie Polski na tory socjalizmu było ukoronowaniem historycznej walki polskiej klasy robotniczej i mas pracujących o obalenie ustroju kapitalistycznego, który zamykał przed krajem perspektywę rozwojową, skazywał go na zastój w ekonomice i zacofanie kulturalne, czynił bezsilnym wobec imperializmu. Socjalizm wprowadził nasz kraj na drogę rozwiązania podstawowych problemów narodowych, gospodarczych i społecznych. Niepodległość odzyskana w nowych granicach została zabezpieczona przed zagrożeniem i rewanżem niemieckiego imperializmu w ramach przymierza państw socjalistycznych. Staliśmy się aktywnym uczestnikiem walki o zapobieżenie wojnie nuklearnej i ugruntowanie pokoju. Nowy ustrój otworzył przed narodem jedyną możliwą drogę odrobienia wielowiekowego zacofania gospodarczego i olbrzymich strat wojennych — drogę socjalistycznego uprzemysłowienia kraju, likwidacji plagi bezrobocia i przeludnienia wsi, podniesienia poziomu powszechnej oświaty i pomnożenia szeregów kwalifikowanych kadr. Dochód narodowy Polski w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiększył się w ciągu łat władzy ludowej 4-krotnie, to jest w stopniu znacznie większym niż w jakimkolwiek kraju kapitalistycznym. Produkcja przemysłowa w przeliczeniu na 1 mieszkańca przekroczyła 2-krotnie średni poziom światowy, podczas gdy w międzywojennym 20-leciu była o połowę od niego niższa.
Nasze społeczeństwo gruntownie zmieniło swoje oblicze klasowe. Stare klasy panujące społeczeństwa burżuazyjnego – kapitaliści i obszarnicy – zostały już przed wieloma laty zlikwidowane.
Czterokrotnie wzrosła liczebność klasy robotniczej. 4/5 polskich robotników rozpoczęło pracę już w socjalistycznych przedsiębiorstwach. Ogromnie wzrósł poziom wykształcenia i kwalifikacji zawodowych. Ponad milion robotników ukończyło szkoły zawodowe.
Wieś osiągnęła najwyższy awans materialny i cywilizacyjny, warstwą dominującą stali się chłopi średniorolni, blisko milion chłopów małorolnych łączy pracę w gospodarstwie z pracą w przemyśle, budownictwie i transporcie, a ponadto milion mieszkańców wsi pracuje wyłącznie poza rolnictwem. Aczkolwiek wieś pozostaje u nas przeważnie drobnotowarowa, to stopień powiązania gospodarstwa chłopskiego z państwem, z przemysłem i handlem socjalistycznym zmienia głęboko ekonomiczne i społeczne stosunki na wsi, włącza masy chłopskie w ogólny nurt rozwojowy kraju.
Inteligencja polska nie tylko ogromnie wzrosła liczebnie, lecz w 90 proc. zdobyła wiedzę i wykształcenie w Polsce Ludowej; w połowie rekrutuje się ona z warstw robotniczych i chłopskich. Głębokim przemianom uległa struktura wewnętrzna inteligencji, najsilniej wzrósł w jej szeregach udział inżynierów i techników oraz zwiększył się znacznie ich prestiż społeczny. W ciągu 10 lat (1950—1960) liczba osób z wyższym wykształceniem technicznym i medycznym wzrosła z 37 do 133 tys., a liczba osób z wyższym wykształceniem w zakresie wszystkich specjalności osiągnęła w 1960 r. 270 tys. osób.
Dla oceny głębokości przemian, które zaszły w strukturze naszego narodu, niezmiernie istotne jest jego odmłodzenie. 40 proc. ludności Polski — to młodzież do lat 19; ludzie w wieku do lat 34, to jest tacy, których młodość i samodzielne życie rozpoczęły się już w Polsce Ludowej — stanowią 60 proc. naszego społeczeństwa.
Wszystko to świadczy o tym, że zarówno z punktu widzenia struktury klasowej narodu, jak i jego struktury wieku, baza społeczna dla ideologii burżuazyjnej uległa wybitnemu zwężeniu i powstały obiektywne, sprzyjające warunki upowszechniania i ugruntowania świadomości socjalistycznej.