MAFIA PODATKOWA

Kwestia odpowiedzialności solidarnej podatników wzbudziła dość duże poruszenie. Chyba nie tylko wśród podatników. Na Twitterze przeczytałem, że „organy skarbowe są bezradne, a oszuści  śmieją im się w twarz”. Więc postanowiłem przypomnieć, co już kilka razy pisałem o działaniach prawodawcy.

Bo jak to się dzieje, że Ministerstwo Finansów co kilka lat zaostrza walkę z szarą strefą, albo nawet mafią, którą samo wcześniej tworzy?

Mafia bowiem to zorganizowana grupa przestępcza, która współpracuje z politykami i urzędnikami. Nie ma mafii bez urzędników i polityków. Bez urzędników i polityków zorganizowana grupa przestępcza pozostaje zorganizowaną grupą przestępczą, a nie mafią.

Zaczęło się od zdumiewającej ewolucji przepisów z zakresu opodatkowania podatkiem akcyzowym olejów silnikowych wytwarzanych z udziałem komponentów pochodzących z regeneracji olejów przepracowanych/zużytych była nie mniej, a może nawet bardziej ciekawa. Działając na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 37 ust. 3 pkt. 1 ustawy o VAT Minister Finansów w drodze zarządzenia z dnia 16 listopada 1993 roku w sprawie stawek podatku akcyzowego dla wyrobów przemysłu spirytusowego i drożdżowego, niektórych innych napojów alkoholowych, paliw do silników, wyrobów tytoniowych oraz zwolnień od tego podatku[1] zwolnił od podatku „oleje napędowe do silników szybkoobrotowych, wytwarzane z udziałem komponentów uzyskiwanych z regeneracji zużytych olejów smarowych, w których udział komponentów uzyskanych z regeneracji w produkcie gotowym wynosi minimum 10%”. Przepis ten wydawać by się mógł stosunkowo prosty, gdyż już dzieci w szkole wiedzą na czym polega proces „regeneracji”. Była i jest w Polsce jedna rafineria posiadająca instalację mogącą przeprowadzić „regenerację” olejów zużytych. Przyznał to rząd polski podczas negocjacji akcesyjnych. Zwolnienie podatkowe miało więc charakter podmiotowy. Jednakże zgodnie z objaśnieniem zawartym w przypisie do tabeli stanowiącej Załącznik Nr 3 do przedmiotowego zarządzenia Ministra Finansów, zwolnienie to dotyczyło „producentów posiadających specjalistyczne instalacje do regeneracji olejów przepracowanych”. Ministerstwo Finansów w objaśnieniu stanowiącym przypis do załącznika do zarządzenia otworzyło furtkę do korzystania ze zwolnienia różnym podmiotom gospodarczym w bardzo różnym zakresie. Objaśnienie to ulegało nadzwyczaj częstym zmianom, które miały charakter nieraz bardzo dwuznaczny.

W zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 października 1994 roku w sprawie stawek podatku akcyzowego dla wyrobów przemysłu spirytusowego i drożdżowego, niektórych innych napojów alkoholowych, paliw do silników, wyrobów tytoniowych oraz zwolnień od tego podatku[2] w przypisie do Załącznika Nr 3 określającym warunki podmiotowe dla podatników mogących skorzystać ze zwolnienia od podatku przy produkcji olejów napędowych wprowadzono nowy wymóg dla producentów chcących skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Miało ono dotyczyć „producentów posiadających specjalistyczne instalacje do regeneracji olejów przepracowanych, składające się co najmniej z destylacji i rafinacji”. Do wcześniejszego wymogu „posiadania specjalistycznych instalacji” dodano wymóg techniczny dotyczący charakteru tychże instalacji – miały one służyć co najmniej do destylacji i rafinacji.

W zarządzeniu Ministra Finansów w sprawie stawek podatku akcyzowego dla wyrobów przemysłu spirytusowego i drożdżowego, niektórych innych napojów alkoholowych, paliw do silników, wyrobów tytoniowych oraz zwolnień od tego podatku z dnia 8 lutego 1995 roku[3], a więc już po 3 miesiącach i 10 dniach od poprzedniego zarządzenia, wprowadzono kolejne ograniczenie korzystania ze zwolnienia podatkowego mające charakter bardziej podmiotowy. Znowu w przypisie do Załącznika Nr 3 stwierdzono, że zwolnienie podatkowe dotyczy „producentów wytwarzających paliwa silnikowe z ropy naftowej oraz posiadających specjalistyczne instalacje do regeneracji olejów przepracowanych, składające się co najmniej z destylacji i rafinacji”. Oznaczało to, że ze zwolnienia podatkowego mogli skorzystać nie wszyscy producenci paliw silnikowych spełniający dotychczasowe warunki (to znaczy posiadający specjalistyczne instalacje do regeneracji olejów przepracowanych, składające się co najmniej z destylacji i rafinacji) ale tylko ci, którzy wytwarzali paliwa silnikowe z ropy naftowej.

Kolejną zmianę wprowadzono zarządzeniem Ministra Finansów w sprawie stawek podatku akcyzowego dla wyrobów przemysłu spirytusowego i drożdżowego, niektórych innych napojów alkoholowych, paliw do silników, wyrobów tytoniowych oraz zwolnień od tego podatku z dnia 6 września 1995 roku[4], a więc znowu po upływie zaledwie siedmiu miesięcy. Krąg podmiotów uprawnionych do stosowania zwolnienia od podatku przy sprzedaży olejów napędowych do silników szybkoobrotowych, wytwarzanych z udziałem komponentów uzyskiwanych z regeneracji zużytych olejów smarowych, w których udział komponentów uzyskanych z regeneracji w produkcie gotowym wynosi minimum 10% ograniczono do „producentów wytwarzających paliwa silnikowe z ropy naftowej, posiadających zorganizowany w kraju system zbiórki olejów przepracowanych oraz posiadających i stosujących specjalistyczne technologie do oczyszczania, destylacji i rafinacji olejów przepracowanych”. Zmiana ponownie zawęziła krąg podmiotów uprawnionych do korzystania ze zwolnienia podatkowego do producentów, którzy spełniali wymogi dotychczasowe oraz dodatkowo „posiadających zorganizowany w kraju system zbiórki olejów przepracowanych”, a także nie tylko „posiadających” ale i „stosujących” specjalistyczne „technologie”, (a nie „instalacje”, jak poprzednio), które miały służyć nie tylko do „destylacji i rafinacji”, ale również do „oczyszczania” olejów przepracowanych.

Wprowadzenie wymogu posiadania systemu zbiórki olejów przepracowanych dość łatwo daje się wytłumaczyć proekologiczną genezą analizowanych przepisów. Prawodawca chciał promować tych producentów, którzy zbierają oleje przepracowane, powodując ich mniejsze przenikanie do środowiska. Prawodawca podkreślił także, że nie wystarczy system taki posiadać, trzeba go jeszcze „stosować”, co wydaje się dość zrozumiałe z punktu widzenia proekologicznego znaczenia omawianego zwolnienia podatkowego. W związku z tymi zmianami stwierdzić jednak należy, iż używany przez prawodawcę język był bardzo nieprecyzyjny. Trudno dociec jaka miała być prawna różnica pomiędzy używanym wcześniej pojęciem „instalacje”, a użytym w zarządzeniu z dnia 6 września 1995 roku pojęciem „technologie”. Zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku Języka Polskiego PWN, technologia to „nauka o metodach obróbki i przeróbki materiałów”, podczas gdy „instalacja” to „zespół urządzeń technicznych” służących jakiemuś celowi. Do zastosowania pewnych technologii niezbędne są wręcz odpowiednie instalacje, dlatego dokonana przez prawodawcę nowelizacja obowiązującego przepisu w tym punkcie była kompletnie niezrozumiała, przez co podatna na różne interpretacje i nadinterpretacje.

Najciekawsze zmiany zaczęły zachodzić po roku 1998. Z uwagi na wymogi nowej Konstytucji przepisy dotyczące podatku akcyzowego od paliw do silników spalinowych, znajdujące się dotychczas w zarządzeniach w sprawie stawek podatku akcyzowego dla wyrobów przemysłu spirytusowego i drożdżowego, niektórych innych napojów alkoholowych, paliw do silników, wyrobów tytoniowych oraz zwolnień od tego podatku, wprowadzono do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie podatku akcyzowego, łącząc je z przepisami dotyczącymi olejów silnikowych, które przez cały czas zawarte były właśnie w rozporządzeniach w sprawie podatku akcyzowego. Trudno jednak mówić o unifikacji obowiązujących przepisów, gdyż różnice warunków zwolnień podatkowych pozostawiono dość istotne. A szczególnie ciekawe jest to, że najczęściej zmieniał się wówczas… PRZYPISY! Oznaczone były gwiazdką i zapisane małymi literkami pod tabelą będącą załącznikiem do rozporządzenia do ustawy!!!

W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 stycznia 1998 roku w sprawie podatku akcyzowego[5] utrzymano zwolnienie od podatku zarówno dla olejów napędowych, jak i olejów silnikowych wytwarzanych z udziałem komponentów uzyskiwanych z regeneracji olejów smarowych. Wymogi dotyczące przedmiotu zwolnienia w obu przypadkach różnią się nieznacznie. W przypadku olejów napędowych zwolnienie dotyczy olejów „wytwarzanych z udziałem komponentów uzyskiwanych z regeneracji olejów smarowych, w których udział komponentów uzyskanych z regeneracji zużytych olejów smarowych, w produkcie gotowym wynosi minimum 10%” W przypadku natomiast olejów silnikowych zwolnienie dotyczy olejów „wytwarzanych z udziałem komponentów uzyskiwanych z regeneracji zużytych olejów smarowych, w których udział komponentów z regeneracji, w produkcie gotowym stanowi minimum10%”. Oba przepisy, mimo użycia w nich aż siedmiu różnych słów w różnej kolejności, oznaczają dokładnie to samo, co świadczy jedynie o absolutnym niechlujstwie językowym prawodawcy, ale nie ma żadnego znaczenia prawnego. Znaczenie prawne ma natomiast wymóg podmiotowy dotyczący producentów tych olejów, zawarty w przypisach. Wprowadzone zmiany dotyczące wymogów podmiotowych producentów korzystających ze zwolnienia podatkowego trudno nazwać kosmetycznymi, gdyż są one bardzo daleko idące. Zwolnienie od podatku olejów napędowych dotyczyć miało „producentów wytwarzających paliwa silnikowe z ropy naftowej, posiadających zorganizowany w kraju system zbiórki olejów przepracowanych oraz będących właścicielami specjalistycznych instalacji i stosujących specjalistyczne technologie do oczyszczania, destylacji i rerafinacji olejów przepracowanych do olejów bazowych.” W stosunku do wcześniej obowiązujących warunków korzystania ze zwolnienia wprowadzono wymóg „bycia właścicielem” specjalistycznych instalacji. Wymóg dokonywania „rafinacji” zmieniono na wymóg dokonywania „rerafinacj”, a podlegać tym procesom technologicznym miały nie wszystkie oleje przepracowane, ale oleje przepracowane do olejów bazowych. Według nowego brzmienia producenci korzystający ze zwolnienia podatkowego specjalistyczne technologie musieli „stosować”, choć już nie musieli ich „posiadać”, jak było w poprzednio obowiązującym zarządzeniu, co jako jedyne można akurat łatwo zrozumieć, gdyż trudno stosować coś, czego się nie posiada.

Zwolnienie od podatku olejów silnikowych dotyczyło zaś „producentów będących właścicielami specjalistycznych instalacji i stosujących specjalistyczne technologie do rerafinacji olejów przepracowanych do olejów bazowych”. W przypadku olejów silnikowych zniesiony został więc wymóg, aby ich producenci musieli wytwarzać paliwa z ropy naftowej, który został utrzymany w stosunku do producentów olejów napędowych. Musieli oni jednak być „właścicielami”, a nie tylko posiadać, jak było dotychczas, specjalistyczne instalacje. W przypadku producentów olejów napędowych technologie musiały służyć do oczyszczania, destylacji i rerafinacji, a w przypadku producentów olejów silnikowych tylko do rerafinacji, a nie koniecznie do oczyszczania i destylacji, jak było wymagane poprzednio.

W tym czasie działy się na rynku rzeczy, można powiedzieć zdumiewające. Polska stała się krajem przodującym ekologicznie z uwagi na ilość „zbieranych” olejów przepracowanych. W stosunku do olejów świeżych wprowadzanych na rynek ilość olejów zebranych przewyższała proporcje, które udaje się osiągnąć krajom skandynawskim. Szczególnie ciekawy był fakt, że cena olejów przepracowanych zaczęła przewyższać cenę netto (bez akcyzy) olejów świeżych. Nasilało się zjawisko „fabrykowania” olejów zużytych, o czym Ministerstwo Finansów było informowane przez część producentów.

W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 1999 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie podatku akcyzowego z dnia 16 grudnia 1998 roku (rozporządzenie z dnia 5 stycznia 1998 roku zdążono zmienić jednak w sposób nie dotyczący analizowanego zagadnienia olejów przepracowanych) określono wymogi stawiane producentom już w samej treści rozporządzenia, a nie jak dotąd w przypisie do załącznika. Zwolnienie od podatku dotyczyć miało producentów spełniających łącznie następujące warunki:

1) wytwarzających paliwa silnikowe z ropy naftowej,

2) posiadających zorganizowany w kraju system zbiórki olejów przepracowanych,

3) będących właścicielami specjalistycznych instalacji umożliwiających prowadzenie procesów oczyszczania, destylacji i rerafinacji olejów przepracowanych do bazowych olejów smarowych,

4) stosujących ciąg technologiczny przerobu olejów przepracowanych, składający się łącznie z następujących procesów:

a) oczyszczania umożliwiającego usunięcie zanieczyszczeń mechanicznych i wody, prowadzonego w drodze:

- dekantacji polegającej na ogrzaniu oleju i samoczynnym odstaniu zanieczyszczeń lub

- filtracji polegającej na oddzieleniu zanieczyszczeń przez filtrowanie lub wirowanie, lub

- obróbki chemicznej polegającej na oddzieleniu zanieczyszczeń poprzez dodanie rozcieńczonego wodorotlenku sodowego, a następnie przeprowadzenie dekantacji, lub

- obróbki rozpuszczalnikowej polegającej na oczyszczaniu rozpuszczalnikiem,

b) destylacji próżniowej prowadzonej na zaprojektowanych specjalnie dla olejów przepracowanych urządzeniach umożliwiających rozdział na frakcje: paliwowe, olejów bazowych oraz pozostałość po destylacji,

c) rerafinacji umożliwiającej usunięcie niepożądanych związków chemicznych w destylatach, prowadzonej w drodze:

- kontaktowania ziemią odbarwiającą, polegającego na dodawaniu ziemi okrzemkowej w podwyższonej temperaturze i jej odfiltrowanie, lub

- rafinacji rozpuszczalnikowej z udziałem rozpuszczalników selektywnych, lub

- katalitycznej rerafinacji w atmosferze wodoru,

5) posiadających zezwolenie na odbiór i wykorzystanie odpadów niebezpiecznych zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach,

6) produkujących i sprzedających rocznie oleje napędowe z udziałem komponentów uzyskiwanych z regeneracji olejów przepracowanych w ilości nie większej niż 3,5-krotność ilości olejów przepracowanych, określonych w zezwoleniu, o którym mowa w pkt 5,

7) zużywających bazowe oleje smarowe uzyskiwane przy wykorzystaniu instalacji, o których mowa w pkt 3, do produkcji gotowych olejów smarowych. "

Dodano także w ust. 3 przepis określający definicję olejów przepracowanych przez które rozumie się oleje pochodzenia naftowego lub estrowego, które w czasie stosowania utraciły swoje niektóre właściwości i nie mogą być dłużej stosowane w zakresie, do którego były pierwotnie przeznaczone, określone jako grupa 13 albo podgrupa 16-07 w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów.

Jak widać, ograniczenia podmiotowe były bardzo daleko idące. Obowiązywały jednak tylko przez dwa miesiące (sic!) do dnia 30 sierpnia, gdyż od 1 września weszły w życie przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 sierpnia 1999 roku o zmienianie rozporządzenie w sprawie podatku akcyzowego.[6] Po zmianie wymogi stawiane producentom były następujące:

1) wytwarzających paliwa silnikowe z „przerobu” ropy naftowej, (dodano, nie wiedzieć czemu, „przerobu” jakby można było wytwarzać paliwa silnikowe z ropy naftowej nie „przerabiając” tej ropy)

2) posiadających zorganizowany w kraju system zbiórki olejów przepracowanych,

3) „posiadających” (a już nie będących właścicielami) specjalistyczne instalacje umożliwiające prowadzenie procesów oczyszczania (a więc bez destylacji i rerafinacji) olejów przepracowanych (a więc bez dodatku „do bazowych olejów smarowych) destylacji i „mieszania” (dodano więc mieszanie, a usunięto „rerafinację”) „gotowych olejów napędowych” (wprowadzono więc całkiem nowy wymóg odnoszący się do „gotowych olejów napędowych, którego nie było od początku istnienia analizowanego przepisu)

4) stosujących ciąg technologiczny przerobu olejów przepracowanych, składający się „co najmniej” (a nie „łącznie” jak było poprzednio) z następujących procesów „jednostkowych” (poprzednio nie było „jednostkowych”):

a)      odwadniania i filtracji,

b)      podgrzewania,

c)      destylacji

d)      mieszania,

5) posiadających zezwolenie na odbiór i wykorzystanie odpadów niebezpiecznych zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach.

Usunięto zatem szczegółowe wymogi dotyczące stosowanych procesów technologicznych opisane w punkcie 4 jak: dekantacja i samoczynne odstanie zanieczyszczeń, dodawanie rozcieńczonego wodorotlenku sodu, obróbka rozpuszczalnikowa, destylacja próżniowa, kontaktowanie ziemią odbarwiającą poprzez dodawanie ziemi okrzemkowej, rafinacja z udziałem rozpuszczalników selektywnych i katalitycznej rerafinacja w atmosferze wodoru. Usunięto także wymóg, aby korzystający ze zwolnienia producenci produkowali i sprzedawali rocznie oleje napędowe z udziałem komponentów uzyskiwanych z regeneracji olejów przepracowanych w ilości nie większej niż 3,5-krotność ilości olejów przepracowanych i zużywali bazowe oleje smarowe uzyskiwane przy wykorzystaniu specjalistycznych instalacji do produkcji gotowych olejów smarowych.

Najistotniejsze w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 25 sierpnia 1999 roku było jednak wprowadzenie jako warunków korzystania ze zwolnienia podatkowego zasad dotyczących dokumentacji zakupu olejów przepracowanych. Na podstawie tego rozporządzenia w § 2 rozporządzenia z dnia 16 grudnia 1998 roku w sprawie podatku akcyzowego dodano ustępy 4 – 7 w brzmieniu:

„4. Warunkiem stosowania przez podatnika stawek podatku akcyzowego określonych w poz. 1 pkt 4 załącznika nr 1 do rozporządzenia jest posiadanie dowodów zakupu oleju przepracowanego wystawionych przez wytwarzających odpady w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy o odpadach.

5. Do faktury VAT lub innego dokumentu potwierdzającego sprzedaż oleju przepracowanego podatnikom określonym w ust. 2 powinny być dołączone dowody zakupu oleju przepracowanego, wystawione przez wytwarzających odpady, zawierające oryginalną pieczątkę sprzedawcy, numer identyfikacji podatkowej, podpis osoby uprawnionej do wystawienia tego dowodu oraz oryginalną pieczątkę tej osoby.

6. Podatnicy, o których mowa w ust. 2, są obowiązani przesyłać właściwemu urzędowi skarbowemu za okresy miesięczne w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, wykazy dowodów zakupu oleju przepracowanego, zawierające:

1) nazwę i numer identyfikacji podatkowej podmiotu wytwarzającego odpady oraz ilość sprzedanego przez ten podmiot oleju przepracowanego,

2) nazwę i numer identyfikacji podatkowej sprzedawcy oleju przepracowanego, jeżeli sprzedawcą jest podmiot prowadzący działalność w zakresie skupu tego oleju.

7. W przypadku stwierdzenia, że olej przepracowany został nabyty z naruszeniem warunków określonych w ust. 4-6, podatnicy, o których mowa w ust. 2, stosują stawki podatku akcyzowego określone w poz. 1 pkt. 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia”.

Dopiero te zmiany pozwoliły powstrzymać zjawisko „fabrykowania” olejów przepracowanych.

W latach 1999-2002 „wyroby akcyzowe” skatalogowane były w załączniku nr 6 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym.[7] W katalogu tym od dnia 15.01.1995 roku, w poz. 1 wymienione były „półprodukty paliwowe z przeróbki ropy naftowej oraz paliwa do silników”. Dopiero od dnia 1.01.2003 roku w związku z kolejną nowelizacją ustawy, do wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 5 w poz. 1 zaliczono: „produkty rafinacji ropy naftowej oraz wszystkie towary przeznaczone do użytku jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych bez względu na symbol PKWiU”.

Literalna wykładnia nowego prawa, w zestawieniu z zasadą wnioskowania a contrario, pozwalała stwierdzić, że do końca 2002 roku do wyrobów akcyzowych, a w szczególności paliw, nie były w ogóle zaliczane paliwa wytwarzane przez mieszanie komponentów.

Taką wykładnię potwierdziła pośrednio treść Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22.12.2000 roku w sprawie podatku akcyzowego[8], które w § 2 stwierdzało, że „stawki podatku akcyzowego określone w poz. 1 załącznika nr 1 do Rozporządzenia mają zastosowanie również do sprzedaży paliw silnikowych wytwarzanych w kraju w drodze mieszania lub przeklasyfikowania produktów naftowych (…) oraz dotyczą podatników wytwarzających oleje napędowe z udziałem komponentów pochodzących z przerobu olejów przepracowanych w procesach innych niż regeneracja”.

W § 12a ust 1pkt. 1 lit b i d Rozporządzenia dodanym Rozporządzeniem z dnia 26.10.2001 roku[9] stwierdzono, że zwolnienie od podatku akcyzowego nie dotyczy podmiotów sprzedających „paliwa silnikowe, które zostały przez nich wytworzone w drodze mieszania lub przeklasyfikowania produktów naftowych... a nadto nie dotyczy sprzedaży wyrobów akcyzowych, które podlegały opodatkowaniu i od których nie zapłacono podatku akcyzowego” .

Tym samym w § 12 a ust 1 pkt. 1 lit b – bez podstawy ustawowej – poszerzono definicję paliw silnikowych jako wyrobu akcyzowego o paliwa wytworzone w drodze mieszania komponentów. Zabieg taki był jednak wprost sprzeczny z art. 217 Konstytucji RP, który stanowi, że „nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.”

Co więcej, nawet zmiana ustawy nie rozwiązała problemu, gdyż z literalnego brzmienia przepisu: („wszystkie towary przeznaczone do użytku jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych”) można byłoby wnosić, że wyrobem akcyzowym jest… olej roślinny, który z całą pewnością może posłużyć za „paliwo” w starszych silnikach diesla. Zważywszy zaś na wymagania normy oleju napędowego dotyczące dopuszczalnej zawartości wody, gdyby ktoś nabyłby olej napędowy o lepszych parametrach niż dopuszcza norma i dodał do niego wodę do granicy normy, przez co olej ten nie straciłby swoich właściwości i nadal mieściłby się w normie przewidzianej dla oleju napędowego, należałoby za produkt akcyzowy uznać… wodę, która posłużyła do jego rozcieńczenia.

Drugim po olejach przepracowanych obszarem dziwnych regulacji były oleje technologiczne. Skierowany przez podatników do Ministerstwa Finansów w maju 2002 roku wniosek o wydanie urzędowej interpretacji przepisów prawa podatkowego, w szczególności pozycji nr 1 załącznika nr 6 doustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku w sprawie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowegow brzmieniu ustalonymustawą z dnia 15 lutego 2002 roku o zmianie ustawy podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, o zmianie ustawy o Policji oraz o zmianie ustawy Kodeks Wykroczeń w związku z § 2 ustęp 1 punkt 1 oraz pozycją nr 1 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 roku w sprawie podatkowego akcyzowegonie został przez Ministerstwo Finansów rozpoznany.

Chodziło o ustalenie, czy wskazane w pozycji nr 1 załącznika nr 6 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego„(...) wszystkie towary przeznaczone do użycia jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych”sprzedawane w kraju są zwolnione z opodatkowania podatkiem akcyzowym, a jeżeli nie to jaką stawkę podatku akcyzowego należy zastosować do opodatkowania podatkiem akcyzowym tychże wyrobów akcyzowych.

Zgodnie z art. 34 ustęp 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegały czynności określone w art. 2 ustawy dotyczące towarów wymienionych w załączniku nr 6 ustawy. Jednakże w dniu 26 marca 2002 roku weszła w życie zmiana ustawy, która zmieniła miedzy innymi pozycję 1 załącznika nr 6 do ustawy w ten sposób, iż:

- do dnia 25 marca 2002 roku pozycja ta obejmowała: „Produkty naftowe i syntetyczne paliwa płynne” (SWW 024),

- od dnia 26 marca 2002 roku pozycja 1 obejmuje: „Produkty naftowe i syntetyczne paliwa płynne (SWW 024) oraz wszystkie towary przeznaczone do użycia jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych”.

Zgodnie z § 2 ustęp 1 punkt 1 rozporządzenia, stawki podatku akcyzowego zostały obniżone dla wyrobów akcyzowych sprzedawanych w kraju do wysokości określonej w załączniku nr 1 do Rozporządzenia (z wyjątkiem wyrobów z pozycji nr 13 i 19 załącznika nr 6 do Ustawy).

Ponieważ „wszystkie towary przeznaczone do użycia jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych” nie zostały wskazane w pozycji nr 1 załącznika nr 1 w podpozycjach 1) – 7) to „wszystkie towary przeznaczone do użycia jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych” winny przynależeć do podpozycji nr 8), jako „pozostałe”, co implikowało, iż są wolne od opodatkowania podatkiem akcyzowym. Wniosek ten uzasadniony był konstrukcją pozycji nr 1 załącznika nr 1 do rozporządzenia, jak i podstawowym założeniem konstruowania systemu podatkowego z uniknięciem podwójnego opodatkowania. Gdyby bowiem „wszystkie towary przeznaczone do użycia jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych” nie byłyby zwolnione spod opodatkowania, dochodziłoby do podwójnego opodatkowania podatkiem akcyzowym podatników sprzedających w kraju paliwa silnikowe.

Ministerstwo Finansów uznało jednak, że nie jest to zagadnienie istotne, które wymagałoby zajęcia oficjalnego stanowiska w trybie art. 14 par. 1 pkt. 2 w związku z art. 14 par. 6 ustawy Ordynacja Podatkowa i przekazało wystąpienia podatników do właściwych Izb Skarbowych na podstawie art. 14 par. 4 ustawy Ordynacja Podatkowa. Tym samym Ministerstwo Finansów uchyliło się od rozstrzygnięcia istotnego problemu prawnego, który, jak się okazało po latach wywoływał istotne konsekwencje podatkowe i budżetowe. Informacja o zakresie stosowania prawa podatkowego, o której mowa w art. 14 par. 4 ustawy Ordynacja Podatkowa było bowiem czym innym, niż urzędowa interpretacja dokonana na podstawie art. 14 par. 1 pkt. 2, gdyż do informacji udzielanej w trybie art. 14 par. 4 ustawy nie odnosi się dyspozycja art. 14 par. 6 ustawy.

Trzecim obszarem były regulacje dotyczące oleju opałowego. Dopiero od 1 października 1999 roku, wprowadzono obowiązek dodawania do oleju opałowego nieusuwalnego „markera” (znacznika). Jednakże dopiero w 2005 roku wprowadzono obowiązek stosowania znacznika o nazwie katalogowej Solvent Yellow 124 (SY 124), który został wprowadzony do stosowania w Unii Europejskiej decyzją Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 13 lipca 2001 roku (2001/574/WE). Co prawda Polska została członkiem Unii dopiero 1 maja 2004 roku, ale nie było żadnych przeszkód wprowadzenia do stosowania takiego samego znacznika jak w Unii Europejskiej znacznie wcześniej, a jednak tego, z jakichś powodów nie zrobiono. Zresztą już po przystąpieniu Polski do Unii wprowadzenie obowiązku stosowania SY 124 zajęło rok. Został on nałożony na producentów i importerów oleju opałowego 30 maja 2005 roku.

Natomiast oleje żeglugowe, które miały zbliżone parametry, ale zwiększoną zawartość siarki, nie musiały być ani barwione, ani znakowane aż do końca maja 2005 roku.

Nawet po 2005 roku, gry o nielegalnej działalności różnych „alchemików” było już głośno w mediach, przepisy podatkowe były tworzone w sposób pozostawiający „furtki” do nie stosowania barwników i markerów.

Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 maja 2005 roku w sprawie znakowania i barwienia paliw silnikowych oraz olejów opałowych dla celów kontroli obrotu oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 09 czerwca 2005 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego istniał obowiązek znakowania i barwienia olejów opałowych, z których 30% lub więcej objętościowo destyluje przy 350˚C oraz których gęstość w temperaturze 15˚C jest niższa niż 890kg/mł, bez względu na symbol PKWiU, sklasyfikowane w pozycji CN 2710 oraz oleje napędowe, oznaczone symbolem PKWiU 23.20.15, objęte kodami CN 2710 19 41, 2710 19 45 lub 2710 19 49 – wykorzystywane do celów opałowych lub do celów żeglugi.

Użycie przez prawodawcę wyrazu „oraz” przesądziło o koniunkcji zdań. W logice formalnej użycie faktora koniunkcji oznacza, iż „warunkiem wystarczającym i zarazem koniecznym prawdziwości zdania jest prawdziwość obu zdań składowych”. A zatem wprowadzoną przez prawodawcę regulację prawną należało rozumieć w ten sposób, iż znakowaniu i barwieniu podlegają oleje opałowe, które spełniają łącznie następujące kryteria:

1)             których 30% lub więcej objętościowo destyluje w 350˚C oraz;

2)             których gęstość w temperaturze 15˚C jest niższa od 890kg/mł, bez względu na symbol PKWiU,

3)             sklasyfikowane w pozycji CN 2710;

W związku z powyższym, jeżeli jakiś wyrób nie spełniał choćby jednej z powyższych przesłanek, nie podlegał obowiązkowi znakowania i barwienia. Z wyjaśnień Ministerstwa Finansów zawartych w dokumencie p.t. „Zmiany w akcyzie na paliwa„ wynikało, iż „W związku z docierającymi do Ministerstwa Finansów informacjami, iż na rynku olejów opałowych ciężkich pojawiają się oleje opałowe, które tylko z nazwy są olejami opałowymi ciężkimi, opodatkowanymi stawką akcyzy w wysokości 60,00 zł/1.000 kg, a w rzeczywistości są to oleje opałowe lekkie, których parametry destylacji nieznacznie niższe od przyjętej granicy 50% w temperaturze 350˚ C, obniżono granicę destylacji do 30% w temperaturze 350˚C.(…) Rozporządzenie wprowadza obniżenie objętościowej granicy destylacji do 30% (aktualna granica destylacji wynosi 50%) w temperaturze 350˚C i określenie drugiego parametru wyróżniającego oleje opałowe lekkie, tj. gęstości w temperaturze 15˚C na poziomie niższym niż 890 kg/m3, przy jednoczesnym zrównaniu stawki akcyzy na olej opałowy lekki do poziomu stawki jak dla oleju napędowego.”[10]

Znamienne jest, że – jak wynikało z informacji Ministerstwa Finansów – rozporządzenie z dnia 30 maja 2005 toku zostało wprowadzone „w celu dalszego ograniczania szarej strefy w obrocie paliwami”. Uderza jednak użycie w odniesieniu do parametrów destylacji określenia „nieznacznie” niższych od 50% w temperaturze 350˚C. Wydawać by się mogło, że różnica 20 punktów procentowych (i nawet więcej) nie jest wcale „nieznaczna”. Jednak kluczowe znaczenie miał więc drugi parametr: gęstości. Tymczasem, z uwagi na użycie w treści rozporządzenia koniunkcji („oraz”) natychmiast pojawiły się na rynku produkty, których nieznacznie mniej niż 30% destylowało w temperaturze 350˚C, co nie zmieniało ich właściwości, a radykalnie zmieniało stawkę podatku akcyzowego. Dopiero po kilku miesiącach, po publikacjach dziennikarzy, Ministerstwo Finansów zmieniło te absurdalne przepisy.

Może więc tak Pan Premier nasłałby swoje służby specjalne nie na podatników, którzy te luki wykorzystywali, bo niby dlaczego mieliby nie wykorzystywać, tylko na tych którzy je tworzyli? Bo ja mam tezę taką, że tworzone były one dla wybranych, a jak się orientowali w nich inni „nieuprawnieni” to się zaczynało ich ścigać, a inni, „uprawnieni” przerzucali się w tym czasie już na inne pole.