Możliwe jest dokonanie podziału majątku poprzez:
- umowny podział majątku,
- podział majątku u notariusza,
- podział majątku przed sądem.
To, jaki sposób warto wybrać w danym przypadku, a także z jakimi kosztami będzie się to wiązać, zależy od różnych okoliczności. Poniżej omówione zostaną sposoby dokonania podziału majątku wraz ze wskazaniem, z jakimi wydatkami powinniśmy się liczyć w każdym z tych przypadków.
Umowny podział majątku
Najprostszym i najbardziej korzystnym sposobem na dokonanie podziału majątku jest zawarcie umowy przez byłych małżonków. Nie wiąże się to z żadnymi kosztami, ale oczywiście taka możliwość występuje tylko wtedy, gdy obie strony mają zgodne stanowisko co do składu i wartości majątku oraz co do sposobu podziału. Taka umowa nie musi mieć jakiejś określonej formy, ale najlepiej zawrzeć ją na piśmie, ponieważ wówczas nie będzie wątpliwości co do tego, na co umówiły się strony. Jeśli w skład majątku wspólnego małżonków wchodzi nieruchomość, to umowa musi zostać zawarta przed notariuszem.
Dowiedz się również ile kosztuje prowadzenie sprawy spadkowej.
Podział majątku przed notariuszem
Umowa dotycząca podziału majątku byłych małżonków musi zostać zawarta przed notariuszem w sytuacji, gdy w skład majątku wchodzi nieruchomość. Przepisy wymagają bowiem zachowania takiej formy dla wszystkich czynności prawnych dotyczących nieruchomości. Co do wynagrodzenia dla notariusza, to jest ono ustalane umownie, natomiast jego maksymalna wysokość została określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Stawkę wyznacza się na podstawie wartości dzielonego majątku. Do stawki wynikającej z rozporządzenia należy doliczyć podatek VAT (23 %).
Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem, w zależności od wartości majątku maksymalne stawki przedstawiają się następująco:
- do 3000 zł – 100 zł;
- powyżej 3000 zł do 10.000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
- powyżej 10.000 zł do 30.000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł;
- powyżej 30.000 zł do 60.000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł;
- powyżej 60.000 zł do 1.000.000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł;
- powyżej 1.000.000 zł do 2.000.000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł;
- powyżej 2.000.000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej – nie więcej niż 7500 zł.
Sądowy podział majątku
Złożenie do sądu wniosku o podział majątku wspólnego wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty. Wynosi ona 1000 zł, chyba że wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku, to wtedy opłata wynosi jedynie 300 zł. Kwestia kosztów może ulec zmianie, jeśli w trakcie postępowania strony dojdą do ugody – wówczas sąd zwraca wnioskodawcy połowę uiszczonej kwoty, czyli 500 zł. Wniosek o podział majątku może zostać złożony już w trakcie postępowania rozwodowego, ale tylko w sytuacji, gdy przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu – czyli w praktyce najczęściej wtedy, gdy małżonkowie są zgodni co do tego, co wchodzi w skład majątku i w jaki sposób powinien zostać dokonany podział. W takiej sprawie rozliczenie opłaty następuje w wyroku rozwodowym.
W postępowaniu sądowym toczącym się już po rozwodzie często mamy do czynienia z brakiem zgodności byłych małżonków co do składu i wartości majątku oraz wysokości ewentualnych spłat czy dopłat. W takiej sytuacji najprawdopodobniej pojawią się kolejne koszty, przede wszystkim wynagrodzenie dla biegłych, którzy dokonają wyceny składników majątku. W trakcie postępowania sąd może zażądać od nas zapłaty zaliczek na ten cel, natomiast ostatecznie koszty te zostaną rozliczone w orzeczeniu kończącym postępowanie. Innym wydatkiem, jaki może się pojawić w sprawie o podział majątku, jest wynagrodzenie pełnomocników w razie ich ustanowienia.
Zwolnienie od kosztów sądowych
W sprawie o podział majątku, tak jak w każdej sprawie toczącej się przed sądem, możliwe jest złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Takiego zwolnienia może się domagać osoba, która nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i swojej rodziny, bądź też poniesienie tych kosztów narazi ją na taki uszczerbek. Do wniosku należy koniecznie dołączyć oświadczenie dotyczące stanu rodzinnego, majątku, dochodów i źródeł utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Sąd może zwolnić daną osobę od kosztów sądowych w całości bądź w części, np. tylko od niektórych opłat albo od jakiegoś określonego procentu kosztów.
Wpis w księdze wieczystej
Jeżeli w drodze podziału majątku doszło do zmiany we własności jakiejś nieruchomości, to w związku z tym należy dokonać odpowiedniej zmiany w księdze wieczystej. W tym celu właściciel nieruchomości powinien jak najszybciej złożyć do właściwego sądu wniosek o wpis. Od wniosku o wpis własności, użytkowania wieczystego oraz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami należy uiścić opłatę w wysokości 150 zł.
Wynagrodzenie adwokata w sprawie o podział majątku
Z uwagi na to, że sprawy o podział majątku nierzadko są bardzo skomplikowane, warto skorzystać w nich z pomocy profesjonalnego pełnomocnika – adwokata. Wynagrodzenie adwokata w każdej sprawie jest ustalane indywidualnie, z uwzględnieniem między innymi zawiłości sprawy czy niezbędnego nakładu pracy pełnomocnika. Punkt wyjścia do ustalenia wysokości wynagrodzenia stanowią stawki minimalne wynikające z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015, poz. 1800 ze zm.).
Zgodnie z powyższym rozporządzeniem, wynagrodzenie ustala się zależnie od wartości, według poniższych zasad:
- do 500 zł – 90 zł;
- powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
- powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
- powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
- powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
- powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
- powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
- powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
- powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.