Na zajętych terytoriach ISIS wprowadza pełną administrację państwową, która swój charakter czerpie z koranicznej tradycji, ale odnosząc to do współczesnych pojęć – jest charakterystyczna dla państwa socjalnego i opiekuńczego. Wprowadzany ustrój oparty został na dwóch filarach: powszechnie dostępnym, opartym na szariacie wymiarze sprawiedliwości oraz socjalnych funkcjach państwa.
Ustrój Kalifatu stoi w jaskrawej opozycji do chaosu wojennego i dyktatury (Syria) oraz opresyjnego państwa quasi – demokratycznego (Irak). Wprowadzany na zajętych terytoriach ustrój społeczno-polityczny jest podstawowym orężem w zdobywaniu masowego poparcia społecznego oraz źródłem faktycznego, zbrojnego wsparcia dla ISIS.
Terytorium kalifatu podzielone jest na prowincje, znane jako „wilajaty”. Każdy wilajat dzieli się na powiaty, nazwane jako „Imlah”. Osoba wyznaczona do nadzoru wilajatu nosi tytuł wali (wojewody), lub emira natomiast osoba wyznaczona do nadzoru powiatu (imalah) jest znana jako „amil” lub „hakim”.
Jak dotychczas (wrzesień 2014 r.) powstało 17 wilajatów, połowa z nich znajduje się w Syrii, są to: Homs, Aleppo, Al-Khair (Der Ezzor), Al-Barakah (Al-Hasakah), Al-Badiyah, Al-Raqqa, Hama i Damaszek Pozostałe 8 wilajatów znajduje się na terytorium Iraku; Diyala, Wilajat Południowy, Salah al-Din, Al-Anbar, Kirkuk, Niniwa, Północny Bagdad i Bagdad .
28 sierpnia 2014 r. utworzono kolejny wilajat, al-Furat (województwo Eufratu), w którego skład wchodzi część terytoriów Syrii i Iraku. Wilajat ten składa się z dwóch okręgów; Qaim w Iraku i Albukamal-w Syrii .
Najwyższą władzę w każdym wilajacie sprawuje wali (gubernator, wojewoda), którego wspiera dowódca wojskowy oraz szef lokalnej rady szariatu, który ponadto przewodniczy regionalnej radzie bezpieczeństwa.
Modelowa administracja ISIS składa się z dwóch podstawowych obszarów merytorycznych: departamentów o funkcjach „administracyjnych” oraz departamentów tzw. „usług muzułmańskich”.
Do kategorii „administracja” zalicza się;
- nauczanie islamskie,
- instytuty szaria,
- edukację podstawową,
- organy ścigania (zarówno zwykłe jak i religijne),
- sądy szaria,
- komendy rekrutacji wojskowej
- oraz departament stosunków z plemionami.
W dużych miastach, takich jak Aleppo, nawet jeśli znajdowały się tylko pod częściową i na dodatek niepewną kontrolą kalifatu, IS wprowadził od razu zaawansowaną strukturę organizacyjno-administracyjną włącznie z otwarciem odrębnego departamentu elektryczności i departamentu transportu i ruchu ulicznego .
Departament Szerzenia Religii (dawah)
Szerzenie religii to jedno z podstawowych działań podejmowane przez kalifat na zajętych terytoriach.
W większości udokumentowanych przypadków nie ma to charakteru budowy stałych placówek, ale publicznych imprez „Da’wah ”. Al-Da’wah w języku arabskim oznacza dosłownie „wezwanie” ale w kontekście religijnym oznacza instytucję formalnego wezwania do przejścia na Islam, lub też, w rozumieniu ISIS, wezwanie muzułmanów do przyjęcia właściwej interpretacji Islamu (w odróżnieniu do tej , którą wyznają czy praktykują obecnie).
Dawah było kluczowym etapem działalności Proroka i z opisu jego działań wynika zakres działań Departamentu dawah kalifatu.
Dawah Mahometa w Mekce było podzielone na dwa etapy. Pierwszy etap oznaczał nauczanie, pielęgnowanie i intelektualną budowę konstrukcji duchowej. Drugim etapem było szerzenie wiary i walki. Celem pierwszego etapu było zapewnienie prawidłowego zrozumienia nowych koncepcji i inkorporacji ich do osobowości oraz ukształtowania ich wokół tych pojęć. Drugim etapem było przeniesienie tych koncepcji w siłę mobilizującą społeczność, która motywuje ją do wdrożenia tych koncepcji w różnych dziedzinach życia .
Dawah w kalifacie utworzonym przez ISIS nie jest jedynie prostą działalnością misyjną, ale ma również charakter doktrynalno-polityczny i propagandowy.
Imprezy dawah, połączone z publiczną modlitwą, kazaniami, poczęstunkiem, dyskusją, często konkursami, służą prezentacji ideologicznych i religijnych założeń ISIS. Imprezy te mają charakter dobrze wyreżyserowanych festynów i są nagłaśniane przez media kalifatu.
Można, budując odległą analogię porównać działalność dawah do religijnej działalności misyjnej, połączonej z sesjami politycznej reedukacji prowadzonej przez rewolucyjne partyzantki w Azji i Ameryce Południowej.
W wariancie kameralnym, imprezy dawah ISIS odbywają się w meczetach i mają charakter zamknięty, przeznaczony tylko dla danej grupy wiernych.
Imprezy dawah ze względu na swój indoktrynujący charakter, tłumaczący cele i zasady ISIS są pierwszą formą aktywności kalifatu na wszystkich zajętych terytoriach, na których przestają toczyć się walki.
Ponadto imprezy te połączone z publicznym poczęstunkiem, mają utrwalać przekonanie o prospołecznym charakterze kalifatu oraz zapewniać ludność o tym, że celem organizacji nie jest podbój, ale że wprowadzane zmiany mają charakter rewolucyjny w sensie ustrojowym. To odróżnia ISIS od wiekszosci innych organizacji zbrojnych, szczególnie tych operujących na terytorium Syrii. Działalność public relations odbywająca się przy okazji dawah, prezentująca alternatywę ideologiczno-ustrojową, ma na terytorium Syrii szczególne znaczenie wobec stałej rywalizacji militarnej i politycznej z innymi organizacjami opozycji syryjskiej, oraz wobec udokumentowanego oporu ludności cywilnej.
W czerwcu 2013 imprezy dawah przeprowadzono w wilajacie Halab, w rejonach al-Bab, Manbij, Darat Izza były połączone ze wspólnym celebrowaniem Ramadanu. W Azaz (północny Halab) przy okazji dawah przeprowadzono konkurs recytacji Koranu.
Na początku lipca 2013 agencja medialna ISIS, al-Furqan, opublikowała dwa filmy: pt. „Wiadomości z Kraju Epickich Bitew" prezentujące imprezy dawah w wilajacie Halab (Aleppo).
Imprezy dawah występują zresztą we wszystkich prowincjach kalifatu; w październiku 2013 w prowincji Aleppo zorganizowano ją wraz z organizacją Jabhat al-Nusr, w tym konkurs dla dzieci z nagrodami z wiedzy o Koranie połączony z festynem, podobnie w wilajacie Halab w lipcu 2013 w mieście al Bab (wilajat Halab), w sierpniu 2014 w al-Khayr.
Udokumentowano także dedykowane dla dzieci imprezy dawah na wsiach; w październiku 2013 w Dana w Syrii, w listopadzie 2013 rejonie Idlib w Syrii, w maju 2014 we wsi Al-Azawiy, Shadaddi, Hasakah. 30 sierpnia zorganizowano dawah wyłącznie dla kobiet w Der Ezzor, ale to jak dotychczas jedyny nagłośniony przez ISIS przypadek takiej imprezy.
Centrala administracji dawah w Raqqa znajduje się w kościele pw. Męczenników. W wilajacie Halab, według raportu z czerwca 2014, są rzekomo 2 biura Da’wah.
Departament obecnie utrzymuje 43 biura w wilajacie Halab i prawdopodobnie mniejszą liczbę w wilajacie al-Khair. Liczba departamentów w Niniwie nie została podana, ale na podstawie wywiadów z mieszkańcami wspomina się że jest ich „wiele”, wraz z autobusami służacymi jako centra dawah ale jednocześnie stanowiącymi mobilne centra informacyjne.
Instytuty Szariatu
Kolejnym ważnym elementem programu Departamentu Szerzenia Religii jest zarządzanie Instytutami Szariatu. Według informacji ISIS, instytuty szariatu są jedną z najbardziej powszechnych instytucji na terytorium kalifatu.
W czerwcu 2014 roku ISIS twierdził, że w wilajacie Halab są 22 instytuty szariatu. W praktyce instytucje działają podobnie jak ośrodki kształcenia dorosłych, zapewniające miejsce, w którym muzułmanie mogą "dowiedzieć się o sprawach swojej religii."
Policja religijna al-Hisba
Słowo hisba pochodzi z rdzenia „h.s.b” i oznacza "problem arytmetyczny”; "sumę"; lub "wynagrodzenie". Czasownik „hasaba, yahsabu” oznacza "obliczyć”, “zmierzyć". Werbalna forma ihtasaba oznacza "wziąć pod uwagę".
Geneza tej instytucji wywiedziona jest bezpośrednio z nałożonego na muzułmanów obowiązku koranicznego oddzielania tego co dobre od tego co jest złe; „ci, którzy nakazują, co jest odpowiednie, ci, którzy zakazują, co jest naganne” oraz „wy jesteście najlepszym narodem, jaki został utworzony dla ludzi: wy nakazujecie to, co jest uznane, a zakazujecie tego, co jest naganne”.
Obowiązek ten ma być realizowany przez urzędników państwowych, znanych jako "al-Muhtasib" i inne kompetentne osoby z ogółu społeczeństwa.
Policja religijna Al-Hisba jest trzecim filarem administracji szariatu ISIS. W przeciwieństwie do lokalnych sił policyjnych, al-Hisba ma mieć mandat do "promowania cnoty i zapobiegania nieprawości tak aby wysychało źródła zła, zapobiegania przejawom nieposłuszeństwa i wzywania muzułmanów do dobrego prowadzenia się".
Jest to organ, dla którego utworzenia inspiracją mogła być saudyjska policja religijna al-Mutawa.
Analogiczne siły występowały też w Afganistanie, (Ministerstwo Propagowania Cnót i Zapobiegania Nieprawości), w Iranie – (Basji), Policja Moralności, w Indonezji, na terytorium prowincji Aceh; "Polisi Saryat Islam".
Działalność Al-Hisba jest przez ISIS często i chętnie dokumentowana. Najpełniejsze źródło informacji jak dotychczas znajduje się w filmie „Najlepsza Umma” z 28 maja 2014 z Raqqa. oraz w filmie Vice News o Kalifacie z sierpnia 2014 – z Mosulu .
Członkowie Al-Hisba przypominają muzułmanom o udziale w piątkowych modłach, egzekwują zakaz transakcji handlowych podczas modlitwy, nadzorują niszczenie "zabytków politeistycznych", takich jak posągi i świątynie. Ponadto Al-Hisba zajmuje się zwalczaniem handlu narkotykami, handlu alkoholem i papierosami, kontrolą zachowań nieislamskich na ulicach, zwracaniem uwagi na niewłaściwy strój kobiet , a nawet egzekwowaniem zakazu sprzedaży nieislamskich strojów.
Policjanci są również odpowiedzialni za dokumentowanie naruszeń szariatu w celu "naprawienia problemów i znalezienia odpowiednich rozwiązań”.
Funkcjonariusz Komendy Głównej al Hisba w Raqqa, twierdził, że jego biuro zewidencjonowało ponad 470 naruszeń prawa szaria tylko w pierwszym miesiącu funkcjonowania.
Hisba interweniuje na miejscu zdarzenia, ale poważne naruszenia, takie jak bluźnierstwo, są kierowane do sądu szaria.
ISIS prowadzi statystyki i dzienne rejestry patroli al-Hisba . Z informacji przedstawionych na filmie w okresie jednego tygodnia przeprowadzono 60 patroli, średnio od 9 do 10 dziennie.
Pojazdy Al-Hisba, wyposażone są również w głośniki przez które często nadawane są wskazówki religijne. Tygodniowy, pisemny raport z działalności al Hisba, przedstawiany jest władzom wilajatu.
Według danych ISIS w samym tylko wilajacie Halab jest obecnie 20 siedzib al-Hisba, natomiast ich dokładna liczba w wilajacie Raqqa nie jest znana.
Warto wskazać, że policja al Hisba jest instytucją odrębną od zwykłej policji, która również funkcjonuje na terytorium kalifatu, ale siły te są rozłączne organizacyjnie i logistycznie.
W zakresie działalności al Hisba znajduje się też egzekwowanie praw i obowiązków tolerowanych mniejszości religijnych; żydów i chrześcijan (dhimmi).
Bataliony dla kobiet
ISIS ustanowiło również, wyspecjalizowane instytucje dla kobiet, w tym w Raqqa – specjalne odziały policji. Nie wiadomo jednak, czy wchodzą one w skład policji Hisba, ale z dostępnych opisów ich działalności pełniły podobne funkcje.
Wiadomo o przynajmniej 2 jednostkach policyjno-wojskowych, „al-Khansa”i „Um al Rayan” w Raqqa . Batalion al-Khansa składa się z 2 sekcji; pierwszej dla kobiet rekrutowanych z zagranicy i drugiej, która składa się z kobiet rekrutowanych w wilajacie Raqqa.
W jednostkach służą kobiety z Czeczenii (najwięcej), Jemenu, Afganistanu, Syrii, Maroka, Tunezji, Francji i Wielkiej Brytanii. Dowódcą batalionu al-Khansa jeszcze w lutym 2014 była Umm Muhajer. Oddziały powstały pierwotnie w celu ujawniania żołnierzy i funkcjonariuszy reżimu, którzy próbowali przenikać przez posterunki w przebraniu kobiet .
Zadaniem (policyjnym) oddziałów jest wymuszanie na kobietach zachowań zgodnych z kanonem szaria, szczególnie w kwestiach ubioru, stroju, zachowania .
Sądy szaria
Ustanowienie sądów islamskich jest kolejnym priorytetem ISIS, który wprowadza swój system sądownictwa niezwłocznie po zajęciu kolejnych terytoriów. Wprowadzenie systemu szaria, islamskiego prawa, jako jedynego źródła jurysprydencji jest fundamentem wizji kalifatu. Chociaż surowość orzecznictwa szaria może być trudna do zaakceptowania dla osób o liberalnych poglądach, jednak w wywiadach udzielanych przez interesantów w sądzie w Raqqa i opublikowanych w materiałach IS powtarzają się następujące tezy:
- sprawy ciągnące się od wielu lat ( przywołano od 2008 roku) są rozstrzygane bardzo szybko,
- sprawy, w których wierzyciel uporczywie uchylał się od zapłaty – są rozstrzygane przy pomocy natychmiastowego uwięzienia – co znakomicie zwiększa skuteczność egzekucji,
- kradzieże praktycznie zniknęły z ulic Raqqa, w związku z bezwzględnym egzekwowaniem zasady odcinania złodziejom rąk,
- chaos, bandytyzm i generalnie stałe zagrożenie dla bezpieczeństwa osobistego, finansowego, prawnego charakterystyczne dla Raqqa przed nadejściem ISIS – zostały zastąpione przez ład i bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa,
- wskazano nawet na fakt, że jeśli ktoś zostawiłby obecnie złoto na ulicy to nikt nie poważyłby się go ukraść .
Jeden z pierwszych sądów na terytorium Syrii, którego działalność została udokumentowana, był otwarty w Jurabulus (północne Aleppo), następnie system sądowy został rozszerzony na prowincję Idlib.
W jednym z sądów z miasta Dana w prowincji Idlib sędzia, na filmie Al-Furqan wskazuje, że przed nadejściem ISIS grabieże i generalnie przestępczość były bardzo poważnym problemem, ale wprowadzenie szariatu i rozpoczęcie pracy sądu doprowadziły do zasadniczego spadku przestępczości. Ponadto wymienia następujące zasadnicze zmiany w systemie sądowniczym:
- - sprawy które ciągnęły się latami w sądzie orzekającym na prawie stanowionym, sąd szaria rozstrzyga w ciągu miesiąca
- - definicja przestępstw takich jak kradzież, cudzołóstwo i inne stała się dużo prostsza
- - zniknęło całkowicie zjawisko obrazy uczuć religijnych.
Sądownictwo szaria poza rozstrzyganiem spraw cywilnych i gospodarczych, wprowadziło także instytucje hudud czyli formy kary, które są zarezerwowane dla najpoważniejszych przestępstw na mocy prawa islamskiego, np. obcinanie rąk oskarżonym o kradzież. W Raqqa, kary hudud wymierzane są raz na tydzień, w piątki, często w formie publicznych egzekucji. Hudud jest powszechnie praktykowany i udokumentowany we wszystkich prowincjach Wilajatu.
Kolejnym aspektem systemu sądowego ISIS jest tzw. "trybunał krzywd", którego instytucję tłumaczyć można jako zestawienie instytucji rzecznika praw obywatelskich i sądu administracyjnego. Każdy obywatel ma prawo w tym sądzie składać zażalenia na działania bojowników ISIS, ale również na działanie emirów i administracji kalifatu.
W materiale ISIS czytamy, że „ponieważ państwo islamskie jest sprawiedliwe, nie ma w nim różnicy między żołnierzem IS a [zwykłym] muzułmaninem (…) wszyscy podlegają prawy bożemu i biuro ombudsmana jest otwarte dla skargi dla każdego muzułmanina jeśli funkcjonariusz Państwa Islamskiego zgrzeszył przeciwko niemu.”
Działanie takie może być dobrowolne, albo wręcz przybierać formę zachęty do składania skarg co miałoby usprawnić funkcjonowanie administracji.
Kalifat posiada również rozbudowany system więzień. Informacje z Raqqa i Aleppo mówią o co najmniej 7 placówkach; Mabna al-Mohafaza, Sadd al-Ba’ath, Al-Akershi, Idarat al-Markabat, Al-Mer’ab. W Aleppo wykorzystywano gmach szpitala dziecięcego Mashfa al-Atfal i Maqar Ahmed Qaddour.
Policja Islamska
Egzekwowaniu przepisów prawa służy lokalna policja (Policja Islamska) funkcjonująca we wszystkich wilajatach, przynajmniej w większych miastach kalifatu.
Według raportu prowincji Aleppo wydanego w czerwcu 2014 r., głównym zadaniem policji jest służyć jako "organ wykonawczy dla do sądu." Ponadto, siły policyjne mają za zadanie utrzymanie bezpieczeństwa wewnętrznego poprzez wysłanie regularne patrole wewnątrz miast.
Struktura policji (na przykładzie wilajatu Raqqa) według słów jej komendanta Abul-‘Abbās Ash-Shāmīego składa się ze:
- służby ogólnej, w której skład wchodzi wydział więziennictwa oraz wydział skarg i wniosków,
- służby patrolowej, podlegającej poszczególnym komendantom.
Policja współpracuje ze służbami wywiadu i kontrwywiadu oraz utrzymuje ścisłą współpracę z policją Hisba, chociaż są to jednostki podlegające różnym departamentom administracji.
Policja Islamska wyspecjalizowana jest w rozstrzyganiu sporów, które jeśli nie zostaną rozstrzygnięte na miejscu – przekazywane są do sądu szaria. W sytuacjach skomplikowanych policja przeprowadza śledztwo i zebrane dowody przekazuje do sądu.
Maksymalny okres osadzenia wynosi tydzień i jeśli policja nie zbierze dostatecznych dowodów winy, oskarżony jest zwalniany. Według słów komendanta najczęstszymi powodami interwencji są spory dotyczące własności, dowody posiadania, pogróżki, oskarżenia o kradzież. Każda sprawa jest rejestrowana i przekazywana komendantowi. Policja wzywa też na przesłuchania, które prowadzi samodzielnie za wyjątkiem spraw, które podlegają bezpośredniemu przesłuchaniu przed sądem szaria.
Według dostępnych obecnie danych wiadomo, że w prowincji Halab, ISIS utrzymuje 10 komend policji , natomiast ich liczba w innych wilajatach nie jest znana.
Według raportu opublikowanego przez Amnesty International w grudniu 2013 roku ISIS utrzymuje przynajmniej siedem dużych zakładów karnych w całym Raqqa i Aleppo.
Edukacja (al-Ta'lim)
System edukacji dzieci i młodzieży stanowi jeden z fundamentów zarządzania i kontroli terytorium. Program powszechnego nauczania najmłodszych, wprowadzany przez ISIS skupia się na nauczaniu przede wszystkim nauk koranicznych, a nie np. nauk ścisłych.
Nie wiadomo, czy w powszechnym nauczaniu najmłodszych organizowanym przez ISIS znajdują się jakiekolwiek inne przedmioty niż te związane bezpośrednio ze studiowaniem Koranu.
ISIS natomiast w relacji do dawah wprowadza własny system studiów koranicznych wyższego poziomu odbywających się bezpośrednio w meczetach. W opublikowanym 10 marca 2014 programie studiów z miasta Jarubulus (wilajat Halab) wskazuje się na fundamentalne zasady nauczania: aqida (wyznanie), fiqh (doktryna) i sira (życie Proroka)
Nie ma natomiast dowodów na ustanawianie nowego, alternatywnego dla dotychczasowego systemu edukacji ponadpodstawowej.
Akcja edukacyjna, w odróżnieniu od dawah wymaga jednak zaangażowania większych zasobów ludzkich i organizacyjnych, których Kalifat uwikłany w walkę zbrojną na wielu frontach nie posiada. W związku z tym taktyką ISIS będzie raczej akcja ingerencji w programy nauczania istniejącego systemu szkół powszechnych.
Według Syryjskiego Obserwatorium Praw Człowieka (SOHR) w Raqqa, funkcjonariusze ISIS wezwali dyrektorów i nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów, na spotkanie w celu "przygotowania platformy dla islamskiego nauczania w szkołach miasta Raqqa i okolic” . Przedstawiciele administracji oświadczyli, że władze przestawią islamski program nauczania dodając do niego materiały niezbędne do zapewnienia islamskiego charakteru nauczania, ale również dokonany zostanie przegląd aktualnych programów nauczania przez specjalistów Departamentu Edukacji Państwa Islamskiego, które ma zostać przyjęte w późniejszym terminie, w związku z licznymi prawomocnymi regulacjami państwa islamskiego, które nie pozwalają na nauczanie przedmiotów takich jak chemia i filozofia, stojących w sprzeczności z prawem boskim .
Również same służby informacyjne Kalifatu przedstawiły reportaż ze spotkania „reedukacyjnego” dla nauczycieli w mieście Mabidż w Syrii.
Według tego samego źródła w prowincji Raqqa ma miejsce masowe zamykanie instytucji edukacyjnych pod pretekstem nauczania wg curriculum, które służy rządowi Syrii do kontroli siły islamskiej bojowej i zmniejszania jej zdolności bojowej .
Można więc założyć, że system edukacji kalifatu, opierać się będzie na istniejącej sieci placówek, natomiast dysponującej nowym, opracowanym przez departamenty edukacji curriculum, weryfikowanym przez rady szariatu w wilajatach.
Jednym z dowodów dla uprawdopodobnienia takiej tezy, jest film agencji al-Furqan z 6 września 2013, pokazujący szkołę podstawową, w której dzieci z czarnymi opaskami z symbolem ISIS odbywały lekcję religii. Z tego samego okresu pochodzą zdjęcia prezentujące szkoły podstawowe zarządzane przez ISIS, a dzieci na dowód systemowego charakteru edukacji dzieci na fotografiach mają nawet tornistry oznaczone symbolami ISIS.
Kalifat wdraża również program edukacji nauczycieli oraz imamów na poziomie wyższym, przygotowując ich do pracy na rzecz kalifatu.
„Upowszechnianie wiedzy islamskiej, korygowanie wśród ludzi zrozumienia religii i wyjaśnianie prawdy są z jednymi z najważniejszych celów Islamskiego Państwa Iraku i Shaam. Z tego powodu, naukowcy państwa islamskiego dokonują wspólnych wysiłków w celu wyjaśnienia metodologii prawdy, z który przyszedł prorok Muhammad.”
W seminarium, prowadzonym w Raqqa, w dzielnicy Thakanah, przez IS a kierowanym przez Szejka Abula Hawraa Al-Jazaairiego, jednorazowo uczy się 65 studentów, z czego ok 70 % zdaje egzamin na imama. Seminarium trwa miesiąc. Kurs przeznaczony jest wyłącznie dla imamów lub nauczycieli z dobrym przygotowaniem teologicznym. Podstawą kursu jest książka Szejka Ali Al Khudai’a „Esencja Islamu : Tawheed i Wiadomość” ( ang. -The Essence of Islam: Tawheed and the Message) bazująca na studium Szejka Muhamada Ibn Abdul Wahhaba „Esencja i Podstawy Islamu” (ang. The Essence and Foundation of Islam). Zadaniem seminarium jest skupienie się na problemach „odrzucenia taghut, czynienia takfir z kafir, oraz odrzucenia zasady usprawiedliwiania kogoś dlatego ponieważ jest ignorantem (al-udhr bil-jahl)”. Te konkretne kwestie są kluczowe dla nauczania Państwa Islamskiego, ponieważ teologia uniwersytecka bazuje na curriculum Sufi-Aszari, różniącej się od curriculum Kalifatu.
Biuro Rekrutacji
ISIS utrzymuje wiele biur służących rekrutacji do służby wojskowej. Ich dokładna liczba nie jest znana, ale można założyć na podstawie fragmentarycznych informacji z Kalifatu, że jest przynajmniej jedno takie biuro w każdym mieście, w którym znajdują się inne struktury administracji państwa. Dotychczas ISIS pokazał w swoich materiałach tylko jedno zdjęcie takiego biura – z Mabidż w prowincji Aleppo.
Biura rekrutacyjne zajmują się rejestracją potencjalnych kandydatów, którzy następnie wysyłani są na szkolenie wojskowe oraz na szkolenie ideologiczne (szkolenie szaria).
Z relacji bezpośrednich mieszkańców Mosulu wiadomo, że rekruci „kiedy już są w ISIS otrzymują broń, samochody, telefony komórkowe i pieniądze”. W Mosulu centra rekrutacyjne znajdują się w tych samych miejscach, w których ISIS zbudował centra informacyjne, znajdujące się w wielu punktach miasta.
Syryjskie Obserwatorium Praw Człowieka w swoim raporcie szacuje, że w samym lipcu 2014 ISIS udało się zrekrutować 6300 nowych żołnierzy.
Akcja rekrutacyjna ISIS prowadzona jest zgodnie ze sloganem „aqiya wa tatamaddad” (trwać i rozwijać się) użytym przez kalifa Al Baghdadiego w odpowiedzi na list Aymana Al Zawahiriego krytykujący ISIS.
ISIS dysponuje szeregiem obozów szkoleniowych, ale w przeciwieństwie do biur rekrutacji, które działają jawnie, lokalizacja i liczba obozów jest utajniona.
Wiadomo przynajmniej o jednym obozie, zaprezentowanym przez wilajat Niniwy, który pokazuje na zdjęciach co najmniej 80 – 100 studentów jednocześnie. Obóz ten znajduje się w kierunku północno zachodnim od mostu w Mosulu, jak wynika z analizy prezentowanych zdjęć.
Wiadomo również o istnieniu dedykowanych obozów szkoleniowych dla dzieci. Jeden z nich, ujawniony w regionie wschodniej Gouty (region Damaszku) w Syrii nazywa się „Obóz Zarqawiego.” W okolicach Raqqa opisano istnienie co najmniej 5 obozów szkoleniowych dla dzieci i młodzieży, ich nazwy to: Al-Zarqawi, Osama Bin Laden, Al-Sharea I (dla dzieci poniżej 16 lat), Al-Sherkrak, Al-Talaea .
Według udokumentowanych danych irackiego wywiadu, liczba bojowników walczących dla Państwa Islamskiego była szacowana pod koniec sierpnia 2014 r., na ok 100 tys., z czego zagraniczni dżihadyści, pochodzący z ok 80 krajów to ok 20 tys. osób. Wg danych CIA jest to 31 tys osób, a według SOHR - 50 tys w samej Syrii. Liczby te róznią się, ponieważ ISIS wchłonął lub przejął dowodzenie nad innymi sunnickimi organizacjami zbrojnymi, głównie na terenie Iraku, więc zaliczenie do ISIS lub nie wojsk klanów i innych organizacji może powodować rozbiezności.
Mudżahedin ISIS w Syrii otrzymuje ok. 400-600 USD żołdu oraz mieszkanie lub dom, po funkcjonariuszach państwowych, którzy uciekli z zajętych terytoriów. Wiadomo, że akcja rekrutacyjna po ogłoszeniu kalifatu zintensyfikowała się i do samej Raqqa co trzy dni przybywa ok 1 tys. nowych żołnierzy.
Biura spraw plemiennych i PR.
W prowincjach syryjskich, w wilajatach istnieją biura „stosunków z plemionami” , są one ustanawiane niemal natychmiast z innymi urzędami administracji.
Ich kształtowanie to kolejny przejaw strategii ISIS polegającej na tworzeniu stałej bazy relacji społecznych charakterystycznej dla państwa, z własną alternatywną administracją, co zasadniczo odróżnia ISIS od wszystkich innych grup zbrojnych walczących na terenie Syrii.
W Syrii i Iraku „plemiona” to posiadające własne struktury polityczne organizacje posiadające też dobre i trwałe relacje polityczne i gospodarcze ze swoimi członkami zamieszkującymi inne kraje regionu. Organizacje te są liczne i stanowią realną siłę polityczną, ekonomiczną i militarną, np. plemię Egaidat –1,5 mln osób, Shamarr – 1 mln, Baggara - 1,2 mln, ponadto do liczących się należą Jubour, Eniza, Deraa. Od poparcia lub konfliktu z plemionami zależy wsparcie militarne i logistyczne ISIS lub też uwikłanie jej sił w długotrwałą wojnę lokalną.
Istotę funkcji biura oraz relacji z plemionami najlepiej obrazuje relacja z wilajatu Halab (w Tal Fidah k. Mashakan), z obrad szefa biura i zgromadzenia starszyzny plemion Abu Khamis, Banu Sa’id, Al Awn i Al-Ghanim .
Państwo Islamskie wezwało plemiona do „wsparcia, podporządkowania, rady i wsparcia przy pomocy ich bogactwa, synów, ludzi, broni siły, opinii oraz [w postaci] zachęcenia synów plemion aby wstępowali do sił zbrojnych Państwa Islamskiego”
W trakcie spotkania zażądano od plemion:
- - przeprowadzenia zbioru zakatu i przekazania go do biur zakatu w wilajatach,
- - przygotowania listy sierot i wdów do których zostanie rozdystrybuowany zakat,
- - zachęcenia młodzieży do wstępowania w szeregi IS,
- - zwrot do władz IS wszelkiej broni przejętej przez plemiona od armii rządowej i FSA
- - ostrzeżenie tych, którzy podnoszą broń na IS, aby zaprzestali tego zanim zostaną złapani.
Usługi Muzułmańskie
Budowa socjalnego wizerunku jest szczególnie ważna w aktywności ISIS na wszystkich zajmowanych terytoriach, tym bardziej że terytoria te najczęściej były zajmowane w wyniku działań wojennych. O ile w Iraku ofensywy ISIS miały charakter blitzkriegu, o tyle w Syrii miejscowości przejmowane są z rąk innych grup dżihadu, walczących jednocześnie z armią rządową. W związku z tym zajmowane terytoria w Syrii są często zrujnowane, pozbawione prądu, wody i jakichkolwiek elementów struktury państwa od wielu miesięcy.
Szczególnie prowincja Aleppo i miasto Aleppo ucierpiało od wieloletnich ciężkich bombardowań armii rządowej oraz działań partyzantki miejskiej rozmaitych grup dżihadu .
Pracownicy podlegający poszczególnym departamentom wynagradzani są z kasy Muzułmańskiego Domu Finansowego (odpowiednika banku i agend ministerstwa finansów).
Wiosną 2013 roku ISIS ustanowił w Aleppo Islamską Administrację Usług Publicznych (IAPS). Na czele tej instytucji w Aleppo stał Abu Bakr al Halabi ( zabity w marcu 2014 ).
Kopia tej instytucji, została wprowadzona również w Raqqa po przejęciu kontroli nad miastem po koniec 2013 roku.
W grudniu 2013 ISIS opublikowała film-raport z Raqqa pod nazwą „Specjalny raport o Islamskiej Administracji Usług Publicznych.” W materiale przedstawiono prowadzone na wielką skalę prace naprawy infrastruktury, oczyszczania i udrażniania ulic, naprawę infrastruktury elektrycznej ; wodociągów i kanalizacji , działające liczne szpitale i piekarnie .
W wywiadzie z szefem piekarni w Aleppo (Abu Jihad al-Shami), wskazano przede wszystkim na fatalny stan infrastruktury po bombardowaniach, brak wody, mąki, zniszczone piekarnie.. Również szef wydziału elektryczności (Abu Omar al-Ansari) opowiadał o konieczności odbudowy generatorów, linii przesyłowych i o tym, że na potrzeby całego miasta ma zaledwie 300 osobowy zespół.
Administracja IAPS zajmuje się też pomocą społeczną, np. prowadzi rejestr wdów, którym udziela się pomocy finansowej i żywnościowej.
Po wycofaniu się ISIS z Aleppo w marcu 2014, departament został przejęty przez Jabhat Al-Nusr .
Kontrola sprzedaży
Ustanowienie biura ochrony konsumentów nie jest kopią analogicznych instytucji funkcjonujących na zachodzie, ale stanowi obowiązek państwa wywiedziony wprost z Koranu. Muzułmańscy filozofowie prawa wywodzą, że ochrona ludzkiego honoru, godności i zdrowia nie jest opcją, ale stanowi coś niezbędnego (ar. daruriah)
Kontrolą cen i towarów zajmują się w Kalifacie Departament Ochrony Konsumentów (w Raqqa na jego czele stoi Abu Salih Al-Ansari), który posiada też Wydział Skarg Konsumentów (na jego czele w Raqqa stoi Abu Muhammad).
Departament podlega Komitetowi Usług Islamskich. Do jego zadań należy ochrona konsumentów, kontrola towarów sprzedawanych w sklepach, na rynkach, centrach handlowych i hurtowniach, w celu weryfikacji czy towary nie są zepsute lub czy nie ma wśród nich nie nadających się do sprzedaży. Departement w przypadku odnotowania nieprawidłowości jest władny do pociągania winnych do odpowiedzialności. Podobnie jak targi, sprawdzane są restauracje, cukiernie i rzeźnie . Sklepy ze złą żywnością są zamykane .
Ponadto rzeźnie poza nadzorem sanitarno-epidemiologicznym sprawdzane są pod kątem prawidłowości uboju halal. Biuro przeprowadza również seminaria dotyczące prawidłowości uboju rytualnego. Zaprezentowane informacje mówią o 12 etatowych kontrolerach i wyspecjalizowanym zespole medycznym .
Biuro skarg, po weryfikacji skargi przekazuje ją do rozpatrzenia sądowi szaria. Biuro otworzyło również w Raqqa infolinię konsumencką (tel: 260552) .
Drugim aspektem ochrony konsumentów jest zakaz sprzedaży nielegalnych towarów i współpraca administracji z policją Hisba przy identyfikacji i nadzorze niszczenia towarów, których sprzedaż jest zakazana ( papierosy, alkohol). Ponadto prowadzona jest kontrola cen podstawowych artykułów takich jak chleb i mięso po to, żeby sytuacja wojenna nie pozwalała na ich nadmierne podnoszenie.
IAPS wprowadził obligatoryjną kontrolę cen elektryczności oraz kontrolę cen podstawowych artykułów spożywczych; mięsa, mleka, chleba.
W materiałach kalifatu pokazano, że niszczenie składów alkoholu odbywa się nie tylko na terenach trwale kontrolowanych (np. Mosul, Raqqa) ale również niezwłocznie po zajęciu nowych miast, np. w Sinjar 19.08.2014 r. .
Biuro pracy
O działalności tej instytucji wiadomo bardzo niewiele. Pojawia się tylko w raporcie z funkcjonowania urzędów w wilajacie Halab. Zadaniem biura jest: „informowanie tych, którzy są zainteresowani wakatami na stanowiskach w opisanych biurach ( usług, administracji) oraz koordynacją zarządzania projektami, w celu stworzenia większych możliwości zatrudnienia”.
Pomoc społeczna i humanitarna
Obowiązek pomocy społecznej i redystrybucji dóbr, w szczególności tych, które stanowią łup wojenny wynika bezpośrednio z Koranu ; „I wiedzcie, iż cokolwiek weźmiecie w postaci łupów, to piąta część należy do Boga i Jego Posłańca, do jego krewnych i sierot, do ubogich i do podróżnego”
W każdym wilajacie istnieje specjalne biuro ds. sierot. Ma to szczególne znaczenie nie tylko dla wizerunku publicznego ISIS oraz realnego problemu ze wzrostem liczby sierot w wyniku działań wojennych, ale również dla wewnętrznej sytuacji w ISIS wobec faktu, że mogą to być sieroty po żołnierzach kalifatu.
Kalifat zaprezentował w swoich materiałach akcję pomocy sierotom w mieście Raqqa. Pomoc nie ma charakteru akcji doraźnej, ale jest zorganizowana i usystematyzowana. Sporządzony został spis sierot w okręgu, powstał systemu redystrybucji ubrań, żywności oraz pieniędzy dla opiekunek . Utworzono i utrzymuje się również sierociniec w Raqqa, a od września 2014 również w Niniwie. W zaprezentowanym raporcie - fotoreportażu z Niniwy dzieci biorą udział w lekcjach, zabawach i konkursach. Wiadomo również o przejętych chrześcijańskich sierocińcach w Mosulu i w Tal Kaif, ale nie wiadomo czy instytucje te kontynuują swoje funkcje .
ISIS prowadzi również specjalne programy dla wdów. Oprócz sporządzania ich spisów i pomocy charytatywnej ( dostawy żywności, zasiłków i lekarstw) poinformowano również o otwarciu specjalnego biura matrymonialnego, które ma ułatwić wdowom znalezienie nowego męża.
Z informacji z Północy Wilajatu Halab, wdowa otrzymuje ok 100 USD dla siebie i tyle samo na każde dziecko.
Kalifat zaprezentował również reportaż z prowadzonego przez siebie domu spokojnej starości w Niniwie (Alhisnin).
dr Wojciech Szewko
(skrót tekstu artykułu naukowego, bez przypisów, przed korektą)
mPolska24
Dzięki za INFORMACJE. To teraz taka rzadkość.