Kamienny jubileusz

We wrześniu 2015 r. brytyjska królowa Elżbieta II stała się najdłużej panującym władcą w Wielkiej Brytanii, bijąc rekord swojej praprababki Wiktorii, który wynosił 63 lata i 216 dni. Od jej śmierci w 1901 r. na tronie w Londynie zasiadał pradziad, dziad, stryj i ojciec Elżbiety II, ale łączna długość panowania wszystkich czterech jest o kilkanaście lat krótsza od panowania obecnej monarchini. Dzisiaj koronowanym głowom, niezależnie czy faktycznie kiedykolwiek miały koronę na swej głowie, łatwiej ustanawiać różnego rodzaju rekordy, bo konkurencja mniejsza niż na początku poprzedniego stulecia. W Europie państw było mniej, a monarchii więcej. Wynik Elżbiety II robi wrażenie, ale daleko jej jeszcze do innych rekordzistów. W tym roku przypada setna rocznica śmierci Franciszka Józefa, która zakończyła jego panowanie trwające prawie 68 lat. Stary Kontynent pamięta też władców, których panowanie rozpoczynało się od cyfry 7. Jan II Dobry, książę Liechtensteinu w latach 1858-1929, panował 70 lat i 91 dni. Ludwik XIV został królem w wieku lat pięciu, ale jego panowanie trwało ponad 72 lata.

W europocentrycznym spojrzeniu na rzeczywistość łatwo można przegapić ważne i ciekawe informacje z innych części świata. 9 czerwca tego roku do grona monarchów panujących ósmą dekadę dołączy Bhumibol Adulyadej, król Tajlandii. Jest dziewiątym królem z dynastii Chakri, która od 1782 r. panuje w Tajlandii [do 1949 r. nazywającej się Syjamem] i tak jak wszyscy jego poprzednicy nosi imię Rama. Jego Wspaniałość, Wielki Pan, Siła Ziemi, Nieporównywalna Moc, Syn Mahidola, Potomek Boga Wisznu, Wielki Król Syjamu, Jego Królewskość, Wspaniała Ochrona, bo tak brzmi ceremonialne imię monarchy, jest najdłużej panującym władcą w historii kraju i najdłużej urzędującą obecnie głową państwa na świecie.

Króla, uznawanego za potomka boga Wisznu, chroni bardzo restrykcyjne prawo, o czym nie raz mogli się przekonać Europejczycy czy Amerykanie, którzy zostali skazani na pobyt w tajskim więzieniu za niewłaściwe obchodzenie się z wizerunkiem monarchy. Jakkolwiek by oceniać samo prawo, to trzeba zauważyć, że król cieszy się wśród poddanych sympatią i szacunkiem, który wypracował sobie demokratyzując kraj, co również przyczyniło się do zaliczenia Tajlandii do grona tzw. azjatyckich tygrysów. Od 1987 r. Rama IX tytułowany jest przydomkiem „Wielki”. Prywatnie monarcha fotografuje, komponuje i gra na saksofonie, w młodości również żeglował. Opatentował również urządzenia wytwarzające deszcz.

Król skończy w grudniu 89 lat. Coraz rzadziej pokazuje się publicznie, a jeśli nawet, to wożony jest w specjalnym fotelu na kółkach. Co się stanie, gdy król zwolni tron? Prawo dopuszcza objęcie tronu przez kobietę, ale faworyzuje mężczyzn. Nowym królem będzie jedyny syn monarchy, książę Maha Vajiralongkorn. Następca tronu miał kilka żon i kochanek, z którymi doczekał się potomstwa. Następny w kolejce do tronu jest syn księcia Vajiralongkorna, urodzony w 2005 r., książę Dipangkorn Rasmijoti, który ma pierwszeństwo przed starszymi siostrami. Niektórzy potomkowie monarchy w ogóle nie są uwzględnieni na liście, chociażby z powodu emigracji z kraju. Dotyczy to chociażby starszej siostry następcy tronu, księżniczki Ubolratani Rajakanyi. 70 lat zasiadania na tronie to niezwykle rzadko spotykane osiągnięcie. Zważywszy, że średnia długość życia w Tajlandii wynosi niecałe 75 lat, to niewielu jest w kraju ludzi, którzy pamiętają poprzednich władców. 9 czerwca Tajowie będą obchodzili kamienną rocznicę panowania władcy, przy której brytyjska królowa Elżbieta cały czas pozostaje drugą.